علائم افسردگی در کودکان و راهکارهای مقابله با آن

افسردگی در کودکان یک اختلال خلقی است که می‌تواند باعث احساس غم، تحریک‌پذیری یا ناامیدی در آنها شود. کودکان اغلب نوسانات خلقی دارند. ممکن است برای مدتی به دلیل اتفاقاتی مثل دریافت نمره بد یا اختلاف با دوستان، احساس غم یا تحریک‌پذیری کنند، اما پس از مدتی به حالت عادی بازمی‌گردند.

افسردگی متفاوت است. اگر کودک شما افسردگی داشته باشد، غم و اندوه او بیش از دو هفته ادامه خواهد داشت. ممکن است احساس ناامیدی یا تحریک‌پذیری نیز به همراه داشته باشد. این وضعیت می‌تواند خواب، اشتها یا روابط فرزند شما را تحت تأثیر قرار بدهد و او را از لذت بردن از مدرسه، ورزش یا سرگرمی‌هایی که قبلاً دوست داشت، باز دارد.

اگر متوجه شدید که یک کودک افسرده دارید و این علامت ها بیش از دو هفته ادامه داشته است با یک روان شناس صحبت کنید. اگرچه افسردگی یک بیماری جدی پزشکی است، معمولاً قابل درمان است.

انواع افسردگی در کودکان

اختلالات افسردگی در کودکان می‌تواند به صورت‌های مختلفی بروز کند و بر زندگی روزمره آنان تاثیرات منفی بگذارد. از افسردگی عمده تا اختلالات فصلی و مشکلات خلقی مخرب. با این حال متخصصان باید نشانه‌ها و راه‌های درمان آن را کشف کنند.

اختلال افسردگی عمده

بعضی از متخصصان این نوع اختلال را افسردگی بالینی می‌نامند که البته شناخته‌شده‌ترین نوع افسردگی در کودکان است. اگر فرزند شما به این اختلال مبتلا باشد، ممکن است احساس غم، ناامیدی یا عصبانیت کند. ممکن است با مشکل خواب مواجه شود یا بیش از حد بخوابد. او ممکن است به فعالیت‌هایی که قبلاً برایش لذت‌بخش بود علاقه‌ای نداشته باشد و از خانواده و دوستانش فاصله بگیرد.

اختلال عاطفی فصلی (SAD)

علائم این نوع افسردگی مشابه افسردگی عمده است، اما با تغییر فصل ظاهر می‌شود. معمولاً در ماه‌های سرد و تاریک زمستان شایع‌تر است، اما ممکن است در هر فصلی رخ دهد.

اختلال بی‌نظمی خلقی مخرب

کودکان مبتلا به این اختلال، طغیان‌های عصبی یا کج‌خلقی‌های مکرر و نامتناسب با سن خود دارند. ممکن است در حین طغیان‌های عصبی یا عصبانیت، رفتار کودک به نظر غمگین نرسد، اما در چنین مواقعی نیز بهتر است با پزشک اطفال مشورت کنید. این اختلال معمولاً فقط در کودکان ۶ سال به بالا تشخیص داده می‌شود.

********************************************************

نشانه های کودک عصبی

********************************************************

دیستایمیا

این وضعیت نسبت به افسردگی عمده خفیف‌تر است، اما علائم آن طولانی‌مدت‌تر است. علائم ممکن است برای سال‌ها ادامه داشته باشد و گاهی به نظر برسد که تغییرات خلقی بخشی از شخصیت کودک شده است. با این حال، درمان می‌تواند مؤثر باشد.

افسردگی در کودکان چه علائمی دارد

افسردگی در کودکان ابتدایی ممکن است با افسردگی در بزرگسالان متفاوت باشد و حتی در هر کودک به شکلی خاص ظاهر شود. بعضی از علائم در کودکان را با هم مرور می کنیم:

• تغییرات خلقی: کودک ممکن است بیشتر از همیشه غمگین یا تحریک‌پذیر باشد.
• عدم علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش.
• کاهش سطح انرژی یا خستگی عمومی.
• افکار منفی یا کمبود عزت‌نفس: ممکن است کودک جملات منفی درباره خودش بگوید و احساس بی‌ارزشی کند.
• تغییرات در اشتها (پرخوری یا کم‌خوری).
• مشکلات خواب (بی‌خوابی یا خواب بیش از حد).

علائم افسردگی در کودکان خردسال

در کودکان خردسال متفاوت از کودکان بزرگتر است. به طور مثال علائم افسردگی درکودکان 3 ساله با علائم افسردگی در کودکان 5 ساله می‌تواند به شکل‌های خاصی بروز کند که ممکن است به راحتی تشخیص داده نشوند:

• گریه یا زود رنجیدن: کودکان خردسال ممکن است به راحتی گریه کنند یا به کوچک‌ترین مسائل واکنش نشان دهند.
• وابستگی بیش از حد به والدین: ممکن است بیش از اندازه به والدین وابسته شوند و از جدا شدن از آن‌ها بترسند.
• شکایت‌های جسمی: این کودکان ممکن است از دل‌درد یا سردرد شکایت کنند، بدون اینکه دلیل پزشکی خاصی داشته باشد.
• مشکلات خواب: ممکن است سخت به خواب بروند یا در طول شب چندین بار از خواب بیدار شوند.
• مشکلات رفتاری: ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه یا نافرمانی بیشتری از خود نشان دهند.

اثرات افسردگی در کودکان

تأثیرات تحصیلی و شناختی: افسردگی در کودکان می‌تواند مشکلاتی در تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری ایجاد کند. به طور مثال وقتی از علائم افسردگی در کودکان ۱۰ ساله صحبت می‌کنیم این مشکلات ممکن است منجر به کاهش عملکرد تحصیلی شود. آنها ممکن است نتوانند با تکالیف مدرسه کنار بیایند، به دلیل شکایات جسمانی مانند دل‌درد یا سردرد از مدرسه غیبت کنند، یا نسبت به فعالیت‌های مرتبط با مدرسه بی‌علاقه شوند. این می‌تواند احساس ناکامی و شکست را بیشتر کرده و چرخه‌ای از اضطراب عاطفی ایجاد کند.

علائم جسمانی: احساس افسردگی در کودکان ممکن است با علائم جسمانی مختلفی مانند تغییر در اشتها یا الگوی خواب، خستگی و شکایات مکرر از دردهای جسمانی مانند دل‌درد یا سردرد روبرو شوند که علت پزشکی ندارد. این علائم می‌توانند گاهی به اشتباه به بیماری‌های دیگر نسبت داده شوند و تشخیص افسردگی در کودکان را دشوارتر کنند.

انزوای اجتماعی و مشکلات روابطی: کودکان افسرده ممکن است خود را از دوستان و خانواده دور کنند که منجر به کاهش تعاملات اجتماعی می‌شود. همچنین ممکن است در روابط خود با همسالان یا اعضای خانواده دچار مشکلاتی شوند، زیرا افسردگی می‌تواند باعث پرخاشگری، انزوای عاطفی یا ناتوانی در برقراری ارتباط سالم شود.

اثرات بلندمدت: اگر افسردگی در کودکان درمان نشود، ممکن است منجر به عواقب بلندمدتی مانند افزایش خطر ابتلا به مشکلات سلامت روان در بزرگسالی، از جمله اضطراب، افسردگی یا سوءمصرف مواد شود. همچنین افسردگی در کودکی می‌تواند مشکلاتی در عزت نفس ایجاد کرده و توانایی کودک در توسعه مکانیزم‌های مقابله‌ای سالم را مختل کند که ممکن است بر روابط بزرگسالی و موفقیت‌های شغلی آنها تأثیر بگذارد.

********************************************************

نشانه های کودک بی اعتماد به نفس

********************************************************

درمان افسردگی کودکان دبستانی

درمان افسردگی در کودکان 3 تا 6 ساله نیازمند رویکردی حساس و تخصصی است که معمولاً به ترکیبی از درمان‌های روان‌شناختی و حمایت‌های خانوادگی وابسته است. در این سنین، افسردگی ممکن است به شکل رفتارهای غیرعادی، اضطراب، یا تغییرات در الگوهای خواب و غذا ظاهر شود. از آنجا که کودکان در این گروه سنی به طور کامل قادر به بیان احساسات خود نیستند، بنابراین درمان باید به گونه‌ای طراحی شود که شامل والدین و محیط خانوادگی باشد.

یکی از مؤثرترین روش‌ها، روان‌درمانی تعامل والد-کودک (PCIT) است که در آن والدین تکنیک‌هایی را برای تعامل مؤثرتر با فرزند خود یاد می‌گیرند. در این درمان، والدین در موقعیت‌های کنترل‌شده به فرزندشان پاسخ می‌دهند و تحت هدایت درمانگر قرار می‌گیرند. این روش به والدین کمک می‌کند تا احساسات کودک خود را بهتر درک کرده و به طور مؤثری به آن‌ها پاسخ دهند، در نتیجه کودک احساس امنیت بیشتری می‌کند که می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.

همچنین، درمان‌های مبتنی بر بازی به کودکان این امکان را می‌دهند که احساسات و تجربیات خود را از طریق بازی بیان کنند. درمانگرها از اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های مختلف برای تشویق کودکان به بیان خود استفاده می‌کنند. این روش به کودکان کمک می‌کند تا احساسات پیچیده خود را پردازش کرده و آن‌ها را به شیوه‌ای سالم مدیریت کنند.

موسیقی درمانی و هنردرمانی نیز ابزارهای مؤثری در بهبود سلامت روان، از جمله درمان افسردگی در کودکان، شناخته شده‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که این درمان‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود را بیان کنند، عزت نفس خود را تقویت کنند و علائم اضطراب و افسردگی را کاهش دهند.

موسیقی درمانی، استفاده از موسیقی و صدا برای بهبود وضعیت عاطفی است. تحقیقات نشان می‌دهند که موسیقی درمانی برای کودکان در محیط‌های درمانی، مانند کودکانی که درمان‌های سرطان را پشت سر می‌گذارند، بسیار مفید است. این درمان می‌تواند اضطراب را کاهش دهد، خلق و خو را بهبود بخشد و به مدیریت درد کمک کند. همچنین مداخلات مبتنی بر موسیقی به بهبود تنظیم عاطفی و تعامل اجتماعی کمک کرده‌ و به کودکان که ممکن است در بیان کلامی احساسات خود دچار مشکل باشند، راهی برای ابراز خود می‌دهد.

به طور مشابه، هنردرمانی، که شامل فعالیت‌هایی مانند نقاشی، طراحی و ساخت است، به کودکان کمک می‌کند تا از طریق بیان خلاقانه احساسات خود را پردازش کنند. تحقیقات نشان داده است که هنردرمانی می‌تواند استرس، اضطراب و تنش عاطفی را کاهش دهد، چرا که به کودکان این امکان را می‌دهد که احساسات دشوار خود را به شیوه‌ای غیرکلامی ابراز کنند. برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که مداخلات هنری می‌توانند به طور چشمگیری خشم و اضطراب را کاهش دهند. این درمان‌ها به دلیل آنکه به کودکان امکان می‌دهند تا دنیای درونی خود را به روش‌هایی که کلمات قادر به بیان آن نیستند، پردازش کنند، به بهبود عاطفی و رشد آنها کمک می‌کنند.

********************************************************

نشانه های خشم در کودکان و راه های کنترل آن

********************************************************

یکی دیگر از روش‌های موثر، مطالعه کتاب‌هایی است که به والدین کمک می‌کند تا علائم افسردگی در کودکان را بهتر بشناسند و درک کنند. این کتاب‌ها شامل راهکارهای عملی و تکنیک‌های مقابله با افسردگی هستند که والدین می‌توانند در خانه به کار ببرند. با مطالعه این کتاب های کودک، والدین می‌توانند محیطی امن و حمایتی برای کودک خود ایجاد کنند.

********************************************************

********************************************************

جمع بندی

گفتیم که افسردگی در کودکان می‌تواند تأثیرات عمیق و پنهانی بر رشد عاطفی و اجتماعی آنها داشته باشد. این اختلال ممکن است باعث کاهش علاقه به فعالیت‌های معمولی، مشکلات خواب و اشتها، و کاهش روابط اجتماعی شود. علائم افسردگی در کودکان گاهی اوقات به صورت تغییرات رفتاری نظیر پرخاشگری و ناامیدی ظاهر می‌شود که می‌تواند باعث کاهش عملکرد تحصیلی و مشکلات در روابط با دیگران گردد. درمان به‌موقع، شامل روان‌درمانی و حمایت‌های خانوادگی، می‌تواند به بهبود وضعیت کودک کمک کرده و از بروز مشکلات بلندمدت در آینده جلوگیری کند.