روش های آموزش احساسات به کودکان و اهمیت آن
تاریخ انتشار 1403/07/02
725 بازدید 
مدت زمان مطالعه 30 دقیقه 
آموزش احساسات به کودکان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رشد عاطفی و اجتماعی آن‌هاست. شناخت و مدیریت احساسات به کودکان کمک می‌کند تا به خوبی با چالش‌های زندگی روزمره مقابله و روابط اجتماعی مثبتی برقرار کنند تا از سلامت روانی بهتری برخوردار شوند.
این مقاله به بررسی اهمیت شناخت احساسات، تشویق کودکان به ابراز عواطف، روش‌های آموزش احساسات و نقش کتاب و کتابخوانی در این فرآیند خواهد پرداخت.
اهمیت شناخت احساسات در کودکان
شناخت احساسات به کودکان کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از خود و دیگران برسند. در فرهنگ‌های مختلف، آگاهی از احساسات و بیان آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که یک فرد علاوه بر خانواده با دایره دوستان، آشنایان، اقوام و همسایگان هم در مراوده است و با ورود به جامعه، هم کلاسی و همکار نیز به دایره روابط او اضافه می شوند به همین دلیل ضروری است که خانواده ها نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند.
اما شناخت احساسات به کودکان چه کمکی می کند؟
- توسعه مهارت‌های اجتماعی: مهارت‌های اجتماعی از جمله احترام به دیگران و تعامل مثبت بسیار مهم است. با شناخت احساسات، کودکان قادر خواهند بود نیازها و احساسات دیگران را بهتر درک کنند و تعاملات مؤثرتری داشته باشند.
- مدیریت استرس و فشار: آگاهی از احساسات به کودکان کمک می‌کند تا در موقعیت‌های استرس‌زا مانند امتحانات یا مشکلات خانوادگی با شیوه‌های سالم‌تری مقابله کنند. این موضوع به ویژه در فرهنگ‌هایی که ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی قوی دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
- تقویت خودآگاهی: درک احساسات به کودکان اجازه می‌دهد تا با خودشان و جهان اطرافشان ارتباط بهتری برقرار کنند. این امر می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس و خودشناسی آنها کمک کند
********************************************************
چگونه روابط اجتماعی کودک را بالا ببریم؟
********************************************************
تشویق کودکان به بروز احساسات
تشویق کودکان به بیان عواطف می‌تواند به ایجاد محیطی سالم و حمایت‌گر کمک کند. روش‌های مؤثر برای این کار عبارتند از:
- ایجاد محیط امن: فراهم کردن فضایی که در آن کودکان احساس راحتی کنند و بتوانند بدون ترس از قضاوت، احساسات خود را بیان کنند. ایجاد چنین محیطی می‌تواند شامل گفتگوهای صادقانه و حمایت‌گرانه در خانواده باشد.
- مدل‌سازی رفتار: بزرگ‌ترها با نمایش رفتارهای مثبت در مواجهه با احساسات می‌توانند به کودکان آموزش دهند که چگونه احساسات خود را مدیریت کنند. این رفتارها می‌تواند شامل آرامش در مواجهه با مشکلات و ابراز صحیح احساسات باشد.
- پرسیدن سوالات باز: پرسیدن سوالاتی که به کودکان این فرصت را می‌دهد تا احساساتشان را توضیح دهند و به گفتگو بپردازند. این روش می‌تواند به ویژه در تعاملات خانوادگی و آموزشی مفید باشد.
روش های آموزش احساسات به کودکان
یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که کودکان می‌توانند در زمینه تنظیم احساسات پرورش دهند، توانایی نام‌گذاری و شناسایی احساسات خود است. احساسات قدرتمند هستند، و وقتی ما در درک و نام‌گذاری احساساتی که تجربه می‌کنیم دچار مشکل می‌شویم، مدیریت آنها نیز دشوارتر می‌شود. توانایی نام‌گذاری احساسات به کودکان کمک می‌کند تا وضعیت عاطفی خود را بهتر درک کنند.
نقاشی احساسات: یک فعالیت تنظیم احساسات برای کودکان
یکی از راه‌های سرگرم‌کننده و مؤثر برای کمک به کودکان در نام‌گذاری احساساتشان این است که از آنها بخواهید تصویر یا کلاژی از احساسات مختلفی که تجربه می‌کنند، بکشند. می‌توانید سوالاتی مانند "وقتی عصبانی هستی چه شکلی می‌شوی؟" یا "وقتی خوشحالی چطور است؟" بپرسید. از فرزند خود بخواهید تا به هر روشی که دوست دارند، خلاقیت به خرج دهند و از هر موادی که می‌خواهند استفاده کنند.
********************************************************
فواید و تاثیرات شگفت انگیز نقاشی برای کودکان
********************************************************
نوشتن درباره احساسات
یکی دیگر از راه‌های کمک به کودکان در شناخت و درک احساساتشان این است که از آنها بخواهید درباره احساسات خود بنویسند. این کار می‌تواند در یک دفترچه، روی یک برگه کاغذ یا حتی روی تخته سیاه انجام شود. شما می‌توانید از دانش‌آموزان بپرسید که امروز چه احساسی دارند و سپس از آنها بخواهید افکار و احساساتشان را بنویسند. آنها را تشویق کنید تا صادق و باز باشند و به آنها بگویید که هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد. این تمرین می‌تواند راهی عالی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی، پرورش همدلی نسبت به دیگران و افزایش اعتماد به نفس آنها باشد.
مدل‌سازی تنظیم احساسات
همان‌طور که گفته می‌شود: "اعمال بلندتر از کلمات صحبت می‌کنند." در زمینه نام‌گذاری احساسات، این جمله کاملاً درست است. یکی از بهترین راه‌ها برای آموزش به کودکان برای نام‌گذاری احساسات، این است که خودتان این رفتار را با احساسات خودتان مدل‌سازی کنید.
اگر احساس ناراحتی، عصبانیت یا غمگینی می‌کنید، لحظه‌ای وقت بگذارید و احساسات خود را با فرزندتان به اشتراک بگذارید و درباره دلایل این احساسات صحبت کنید. این کار به کودکان کمک می‌کند تا یاد بگیرند چگونه احساسات خود را به شیوه‌ای سالم شناسایی، پردازش و نام‌گذاری کنند. همچنین، به آنها می‌فهماند که داشتن احساسات مختلف طبیعی است و با کنترل خود، احساسات را می‌توان به شکلی سالم پردازش و بیان کرد.
استفاده از بازی‌های نقش‌آفرینی
بازی‌های نقش‌آفرینی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود را بهتر شناسایی و مدیریت کنند. شما می‌توانید سناریوهای مختلفی را طراحی کنید که در آنها کودکان نقش‌های مختلف را بازی کنند، مانند یک دوست عصبانی یا یک فرد خوشحال. از آنها بخواهید که با توجه به نقشی که بر عهده دارند، احساسات مختلف را به نمایش بگذارند و نحوه‌ی واکنش به این احساسات را تمرین کنند. این روش به کودکان کمک می‌کند تا با قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف، درک بهتری از احساسات خود و دیگران پیدا کنند و راه‌های مناسب برای ابراز آنها را یاد بگیرند.
ایجاد یک "تابلوی احساسات"
یکی از ابزارهای مفید برای کمک به کودکان در شناسایی احساسات، ایجاد یک تابلوی احساسات است. این تابلو می‌تواند شامل تصاویری از حالات چهره و احساسات مختلف مانند شادی، غم، عصبانیت و ترس باشد. شما می‌توانید این تابلو را در کلاس یا خانه نصب کنید و از کودکان بخواهید که هنگام تجربه یک احساس خاص، تصویر مربوطه را انتخاب کرده و روی تابلو بچسبانند. این کار به کودکان کمک می‌کند تا به راحتی احساسات خود را شناسایی کنند و با آنها ارتباط برقرار کنند.
********************************************************
دلایل عصبانیت در کودکان و نشانه های کودک عصبی
********************************************************
چگونه به کودکمان آموزش دهیم که احساسات خود را مدیریت کند؟
مدیریت احساسات یکی از مهارت‌های اساسی است که باید به کودکان آموزش داده شود. در اینجا روش‌های علمی و مؤثری برای آموزش به کودکان درباره مدیریت احساسات آورده شده است:
شروع زودهنگام: کودکانی که به سرعت واکنش نشان می‌دهند و آرام کردنشان سخت است، ممکن است در بزرگسالی با مشکل در مدیریت احساسات مواجه شوند. اما تمام کودکان از یادگیری درباره احساسات بهره‌مند می‌شوند. والدین می‌توانند از سنین نوزادی شروع به صحبت درباره احساسات کنند، مثلاً با اشاره به شخصیت‌های کتاب‌ها یا فیلم‌ها که احساساتی مثل غم، شادی، عصبانیت یا نگرانی را تجربه می‌کنند.
ایجاد ارتباط امن: تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که رابطه‌ای امن و اعتمادبخش با والدین یا مراقبین خود دارند، در دوران کودکی زودتر توانایی تنظیم احساسات را می‌آموزند. ایجاد ارتباطی ثابت و دلسوزانه به شکل‌گیری پیوندی امن با کودک کمک می‌کند.
صحبت و آموزش: بالاتر گفتیم به کودکان یاد بدهید که احساسات خود را شناسایی و نام‌گذاری کنند. این گفت‌وگوها را زمانی که کودک آرام است انجام دهید. به گفته پاملا کول، PhD، از دانشگاه ایالتی پن، "وقتی اوضاع آرام است، فرصت‌هایی برای صحبت درباره احساسات و استراتژی‌های مدیریت آنها پیدا کنید." این کار به تدریج به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم را یاد بگیرد.
مدل‌سازی رفتار مناسب: تحقیقات نشان می‌دهند که کودکان بیشتر از آنچه که والدین می‌گویند، از رفتار آنها یاد می‌گیرند. اگر شما خودتان احساسات خود را به خوبی مدیریت کنید، کودک نیز این رفتار را الگو قرار می‌دهد. به این ترتیب، نشان دادن کنترل مناسب بر احساسات خود می‌تواند به کودک در یادگیری نحوه مدیریت احساسات کمک کند.
پایداری و آرامش: مدل‌سازی رفتار مناسب زمانی که کودک دچار نوسانات شدید عاطفی است، کار آسانی نیست. اگر شما در حال از دست دادن آرامش خود هستید، زمانی برای نفس کشیدن و آرام شدن اختصاص دهید. "به اتاق دیگری بروید و وقتی آرام‌تر شدید، به وضعیت برگردید." این کار به جلوگیری از واکنش‌های غیرمنطقی و احساسی کمک می‌کند.
برنامه‌ریزی گزینه‌ها: زمانی که کودک آرام است، درباره روش‌هایی برای مدیریت وضعیت‌های دشوار صحبت کنید. به عنوان مثال، اگر کودک در حال برخورد با همکلاسی است، گزینه‌هایی مانند گفت‌وگو با معلم یا درخواست نوبت‌گیری را بررسی کنید. این کار می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های حل مسئله را توسعه دهد.
کمتر تنبیه کنید، بیشتر تحسین کنید: به جای تنبیه‌های سخت، تمرکز بر تعاملات مثبت و تحسین رفتارهای خوب می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. "تحقیقات نشان می‌دهد که باید چهار یا پنج تعامل مثبت برای هر سرزنش منفی داشته باشید." توجه به رفتارهای مثبت و ارائه پاداش‌های کوچک به جای تنبیه می‌تواند به بهبود رفتار کودک کمک کند.
تیم‌سازی: برای کودکانی که در یادگیری تنظیم احساسات مشکل دارند، هماهنگی و همکاری بین والدین، معلمان و مراقبین دیگر بسیار مهم است. "مهم است که والدین، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، معلمان و دیگر مراقبان با هم همکاری کنند تا مشکلات تنظیم احساسات خود را حل کنند."
بررسی انتظارات: از کودک خود انتظار نداشته باشید که در شرایط دشوار به طور کامل رفتار کند. زمانی که کودک ترسیده یا دچار استرس است، ممکن است نتواند از مهارت‌های کنترل احساسات خود استفاده کند. "در شرایط بسیار استرس‌زا، کودکان نیاز به حمایت بیشتری از بزرگ‌ترها دارند."
نگاه بلندمدت: اکثر کودکان تا دوران ابتدایی به خوبی احساسات بزرگ را مدیریت می‌کنند، اما توسعه مهارت‌های اجرایی مانند برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، حل مسئله و کنترل تکانه‌ها ادامه دارد. به یاد داشته باشید که تنظیم احساسات زمان می‌برد و به پیشرفت تدریجی نیاز دارد.
********************************************************
برای خرید کتاب کودک کلیک کنید
********************************************************
نقش کتاب و کتابخوانی در آموزش احساسات به کودکان
کتاب‌ها می‌توانند ابزار قدرتمندی برای آموزش احساسات به کودکان باشند:
معرفی داستان‌های مرتبط با احساسات: کتاب‌هایی که به بررسی احساسات مختلف پرداخته و شخصیت‌ها را در موقعیت‌های عاطفی نشان می‌دهند، می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود و دیگران را بهتر درک کنند. انتخاب کتاب‌های داستانی با مضامین اخلاقی و عاطفی می‌تواند به این هدف کمک کند.
تشویق به گفتگو درباره کتاب‌ها: بحث درباره احساسات شخصیت‌های کتاب‌ها و چگونگی مدیریت آنها می‌تواند به کودکان کمک کند تا درباره احساسات خود و دیگران بیشتر بیاموزند. این گفتگوها می‌توانند در گروه‌های کتابخوانی یا جلسات خانوادگی برگزار شوند.
انتخاب کتاب‌های آموزشی: کتاب‌هایی که به طور خاص به آموزش مهارت‌های اجتماعی و عاطفی می‌پردازند، می‌توانند به عنوان منابع آموزشی مفید باشند. این کتاب‌ها می‌توانند شامل راهکارهای عملی و داستان‌های آموزشی باشند.
