غرور در کودکان: علت‌ها و نشانه‌های کودک مغرور
تاریخ انتشار 1403/12/06
115 بازدید 
مدت زمان مطالعه 30 دقیقه 
کودکان در دوران رشد خود با احساسات مختلفی مواجه می‌شوند و ممکن است برخی از آن‌ها غرور را به شیوه‌ای بیش از حد و نادرست ابراز کنند. این غرور ممکن است کودک را در روابط اجتماعی خود با دیگران دچار مشکل کند تا جایی که او احساس تنهایی یا برتری کاذب پیدا کند.
در این شرایط، به‌جای اینکه غرور کودک را تشویق کنیم یا آن را به عنوان ویژگی مثبت ارزیابی کنیم، باید به‌دنبال ریشه‌یابی و اصلاح رفتارهای نادرست باشیم. به‌عنوان والدین یا مربیان، باید درک کنیم که تکبر در کودکان می‌تواند ناشی از نیاز به توجه و تایید مداوم یا فشار برای اثبات خود باشد. در این موقعیت، مهم است که به کودک کمک کنیم تا حس عزت نفس واقعی و سالمی پیدا کند، نه اینکه برای جلب توجه یا مقایسه با دیگران به دنبال پیروزی‌های زودگذر باشد.
علت غرور در کودکان
در طول 20 سال گذشته، تحقیقات در مورد تشخیص و شناسایی احساسات ثانویه مانند شرم، گناه و غرور در کودکان در روان‌شناسی توسعه‌ای توجه فزاینده‌ای را جلب کرده است. در این میان غرور به‌عنوان یک احساس مثبت و اجتماعی توصیف شده است که با عزت نفس بالاتر و افزایش انگیزه برای دستیابی همراه است. علاوه بر این، غرور معمولاً زمانی تجربه می‌شود که فرد از استاندارد یا هدفی برای یک رفتار یا وظیفه خاص فراتر می‌رود.
غرور همچنین به‌عنوان یک احساس خودآگاه توصیف شده است، زیرا نیازمند آگاهی از خود به‌عنوان یک موجود جداگانه است که ارزیابی خود را در برابر یک هدف یا استاندارد انجام می‌دهد.
در این راستا، ایجاد و تجربه غرور در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از رشد و تکامل روانی آن‌ها باشد. به‌ویژه، وقتی کودک موفق به انجام یک وظیفه یا رسیدن به هدفی می‌شود که برای او مهم است، احساس غرور می‌تواند انگیزه‌ای را برای ادامه تلاش و پیشرفت فراهم کند. اما سؤال اینجاست که چرا برخی کودکان به‌طور غیرعادی و به‌طور مداوم دچار احساس غرور می‌شوند؟
یکی از دلایل اصلی این پدیده ممکن است به چگونگی رشد و شکل‌گیری خودآگاهی در کودکان بازگردد. در دوران کودکی، هنگامی که کودک شروع به درک خود به‌عنوان یک فرد مستقل می‌کند، ممکن است در تلاش برای تثبیت هویت خود و افزایش اعتماد به نفس، به‌طور افراطی به دستاوردهای خود اهمیت دهد. این حالت می‌تواند به‌ویژه در شرایطی که کودک از تشویق‌های زیاد والدین یا مربیان برخوردار باشد، تشدید شود. وقتی کودک مورد تأکید مثبت و توجه مستمر قرار می‌گیرد، ممکن است احساس کند که به‌طور مداوم باید از دیگران برتری داشته باشد تا این تحسین‌ها را حفظ کند، که به‌نوبه خود می‌تواند منجر به بروز غرور بی‌حد و مرز شود.
********************************************************
افزایش اعتماد به نفس در کودکان
********************************************************
همچنین، کودکان که در محیط‌های رقابتی یا مقایسه‌ای بزرگ می‌شوند، ممکن است به‌طور طبیعی به‌دنبال برتری جویی نسبت به دیگران باشند. در چنین شرایطی، غرور نه تنها به‌عنوان یک احساس مثبت، بلکه به‌عنوان ابزاری برای تعریف موقعیت اجتماعی خود در مقایسه با همسالان عمل می‌کند. این وضعیت به‌ویژه در کودکانی که از احساسات رقابتی یا فشارهای اجتماعی زیادی رنج می‌برند، می‌تواند منجر به تقویت غرور شود.
در مجموع، تجربه و بروز غرور در کودکان ممکن است نشانه‌ای از رشد خودآگاهی و دستاوردهای فردی باشد، اما در صورتی که به‌طور مداوم و بدون تعادل رخ دهد، می‌تواند مشکلات روانی و اجتماعی مانند برتری‌طلبی و احساس انزوا ایجاد کند.
نشانه های کودک مغرور
در راه شناسایی نشانه های غرور در یک کودک تنها لازم است به چند نکته توجه کنیم:
همه‌چیز را می‌داند: کودک مغرور فکر می‌کند در دانش، تفکر انتقادی و مهارت رهبری هم‌سطح شماست و به شما می‌گوید که در تربیت خواهر و برادرهایش چه چیزی را فراموش کرده‌اید. او به خواهر و برادرهایش می‌گوید چقدر از آن‌ها بهتر است.
بی‌صبری: نمی‌خواهد منتظر شما بماند. فکر می‌کند شما باید به او خدمت کنید و وقتی او آماده است، شما هم باید آماده باشید. همیشه عجله دارند که به کار بعدی برسند. اگر کودک نتواند صبر کند و به شما بگوید چه‌کاری باید انجام دهید، مغرور است.
انتقادگر: اگر کودک شما به شما، خواهر و برادرهایش، دوستان، معلمان یا دیگران انتقاد می‌کند، این نشان می‌دهد که او فکر می‌کند از همه بهتر است و می‌تواند به دیگران بگوید چگونه باید زندگی کنند. یک کودک انتقادگر قابل آموزش و قدردان نیست، زیرا فکر می‌کند همه باید به استانداردهای متحرک او برسند.
قدرناشناسی: کودکان مغرور از چیزهای ساده زندگی قدردانی نمی‌کنند. آن‌ها انتظار دارند شما و دیگران همیشه در دسترس باشید و در همه‌چیز از آن‌ها پیروی کنید. زمانی که شما چیزی را فراموش می‌کنید که آن‌ها به آن نیاز دارند یا می‌خواهند به جایی بروند، ناراحت می‌شوند. امروز کودکان آن‌قدر وسیله و امکانات دارند که اغلب نمی‌توانند قدردانی کنند چون وقتی چیزی از آن‌ها گرفته می‌شود، چیزهای سرگرم‌کننده‌ی دیگری در اتاقشان وجود دارد.
افتخار کردن مکرر به خود: کودکان مقاوم به آنچه دارند افتخار می‌کنند و به دوستان خود می‌بالند. غرور در کودکان باعث می‌شود که آن‌ها دیگران را پایین‌تر از خود ببینند، زیرا فکر می‌کنند از همه بهتر، باهوش‌تر و بااستعدادترند. این می‌تواند در رفتار آن‌ها با دیگران یا در کلماتی که به آن‌ها می‌گویند نشان داده شود.
با کودک مغرور چگونه رفتار کنیم
حالا ما با یک کودک مغرور روبرو شده ایم که باید برای تغییر دیدگاه و رفتار او قدمی برداریم. این قدم‌ها چیست؟ آیا این راهکارها اثرگذار است؟ موضوع این است که تغییر نگرش و رفتار کودک به زمان و صبر نیاز دارد، اما با روش‌های درست و مداوم، می‌توان به نتایج مثبت رسید.
علل غرور را شناسایی کنید
قبل از اینکه شروع به اصلاح رفتار کودک کنید، بهتر است بفهمید که چرا او این‌گونه رفتار می‌کند. گاهی اوقات این احساس به خاطر دستاوردها، ستایش‌های اطرافیان یا حتی مقایسه‌های غیرمنصفانه با دیگران شکل می‌گیرد. در بعضی موارد، ممکن است کودک از غرور برای پوشاندن احساسات درونی مانند ترس یا عدم‌اعتماد به نفس استفاده کند.
********************************************************
********************************************************
به تلاش‌های کودک توجه کنید، نه فقط نتیجه‌ها
به جای اینکه فقط دستاوردهای کودک را تحسین کنید، بر روی فرآیند و تلاش‌های او تأکید کنید. این باعث می‌شود که او یاد بگیرد برای رسیدن به هدف باید زحمت بکشد، نه اینکه تنها به موفقیت نهایی توجه کند. این نوع نگرش باعث می‌شود که کودک به پویایی و رشد خود افتخار کند.
اهمیت همدلی را به کودکتان آموزش دهید
به کودک نشان دهید که احترام به احساسات دیگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کودک مغرور ممکن است نسبت به دیگران توجه کافی نداشته باشد، پس بهتر است به او بیاموزید که به احساسات دیگران فکر کند و در برخورد با آن‌ها دلسوزی و احترام نشان دهد. این به او کمک می‌کند تا درک کند که بزرگ‌منشی و فخر فروشی با خودخواهی تفاوت دارد.
خودتان نمونه‌ای از فروتنی باشید
کودکان بسیاری از رفتارهای اطرافیان خود را تقلید می‌کنند. بنابراین، شما باید با مثال‌های عملی به کودک نشان دهید که چگونه باید با تواضع برخورد کرد. زمانی که اشتباه می‌کنید، به راحتی از آن عبور نکنید؛ بلکه آن را بپذیرید و به کودک نشان دهید که از اشتباهات می‌توان درس گرفت و رشد کرد.
همکاری در گروه را تقویت کنید
کودکانی که به خود می‌بالند ممکن است ارزش زیادی به دستاوردهای فردی بدهند، اما کمک به او برای فهمیدن اهمیت کار گروهی می‌تواند او را به فردی بازتر و همدل‌تر تبدیل کند. فعالیت‌های گروهی به کودک می‌آموزد که موفقیت‌ها نه تنها به فرد، بلکه به کل تیم تعلق دارد و این به تعادل غرور کمک می‌کند.
نقش کتاب در مدیریت غرور و خودبرتربینی در کودکان
کتاب‌ها نقش مهمی در مدیریت غرور و خودبرتربینی در کودکان دارند؛ زیرا داستان‌ها و شخصیت‌های موجود در آن‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا با پیامدهای رفتارهای مغرورانه به شکلی ملموس و قابل درک آشنا شوند. از طریق مطالعه کتاب‌هایی که شخصیت‌های اصلی درگیر غرور و عواقب آن می‌شوند، کودکان می‌توانند همدلی، تواضع و درک بهتر احساسات دیگران را یاد بگیرند. کتاب های کودک همچنین امکان گفتگوی غیرمستقیم درباره رفتارهای نامناسب را برای والدین فراهم می‌کنند تا بدون سرزنش مستقیم، کودک را به بازنگری در رفتارهای خود تشویق کنند. علاوه بر این، داستان‌ها و تصاویر جذاب به کودک اجازه می‌دهند با الگوبرداری مثبت از شخصیت‌های متواضع، به‌تدریج رفتار غرورآمیز خود را اصلاح کرده و اعتمادبه‌نفس واقعی را جایگزین خودبرتربینی کنند.
سخن پایانی
کتاب های جدید خوبی بود