چگونه صرفه جویی در مصرف آب را به کودکان آموزش دهیم؟
تاریخ انتشار 1403/03/07
3027 بازدید 
مدت زمان مطالعه 30 دقیقه 
نیاز به آب یکی از نیازهای اصلی و اولیۀ همۀ موجودات زنده است به طوری که زندگی بدون آب ممکن نیست. انسان‌ها، گیاهان و جانوران برای ادامۀ زندگی به آب نیاز دارند و همۀ تمدن‌های اولیۀ انسانی هم در کنار رودخانه‌ها و دریاچه‌ها شکل گرفته است.
اما خبر بد این است که تقریبا 97 درصد از آب‌های جهان شور است و بیشتر آب‌های شیرین کرۀ زمین هم به شکل یخ در یخچال‌ها و کوه‌های یخی در قطب شمال و جنوب قرار دارند و قابل دسترس نیستند، در نتیجه صرفه‌جویی در مصرف آبی که در اختیار ماست و برای ما قابل آشامیدن است بسیار ضروری و مهم است. علاوه بر این، جمعیت کرۀ زمین تا پایان قرن بیست‌ویکم به 10 میلیارد نفر می‌رسد. نفت تقریبا تمام می‌شود و آب و مواد غذایی کمتر و گرمایش شدیدتر خواهد شد. در کنار همۀ این‌ها، کشور ما ایران سرزمین خشکی است که بیشتر شهرهای آن دچار کم‌آبی هستند و این موضوع اهمیت یاد دادن صرفه‌جویی به کودکان را بیشتر می‌کند.
نیاز ما به آب تنها برای آشامیدن نیست، ما برای تمیز کردن خانه، آشپزی، شست‌وشوی لباس‌ها، شست‌وشوی ظرف‌ها، حمام، مسواک زدن، آب دادن به گل‌ها، ورزش و تفریح از آب استفاده می‌کنیم. دولت‌ها هم برای خاموش کردن آتش، آبیاری زمین‌های کشاورزی، تولید برق و خیلی کارهای دیگر به آب احتیاج دارند.
ما که نمی‌توانیم کاری برای صرفه‌جویی آب در سطح کلان انجام دهیم؛ حداقل می‌توانیم تلاش کنیم تا دوستدار محیط زیست باشیم و به کودکانمان هم آموزش دهیم که چگونه در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. این خیلی مهم است که فرزندان ما از همان کودکی بیاموزند که محیط زیست چیست، چقدر اهمیت دارد، چه خطرهایی محیط زیست را تهدید می‌کند، چگونه می‌توان از آن محافظت کرد و نقش هر یک از ما در تخریب و یا نگهبانی از محیط زیست چیست. این مسائل مهم برای کودکان و نوجوانان باید غیرمستقیم، جذاب و خواندنی بیان شود تا تاثیری عمیق‌تر و ماندگارتر داشته باشد.
آموزش صرفه جویی در مصرف آب به کودکان
- هنگام مسواک زدن شیر آب را حتما ببندید!
حتما دیده‌اید یا خودتان هم چنین عادتی دارید که هنگام مسواک زدن شیر آب را باز می‌گذارید. برای فراموش کردن این عادت فقط تمرین و تکرار لازم است. حواستان باشد که در هنگام مسواک زدن شیر آب باید بسته باشد و این را به کودک خود هم گوشزد کنید. - هنگام دوش گرفتن، سطلی را زیر دوش بگیرید.
حتما شما هم موقع حمام کردن ابتدا مدتی را برای گرم شدن آب صبر می‌کنید. شما و کودکتان می‌توانید در این زمان سطلی را زیر دوش قرار بدهید و آب سردی را که قبل از گرم شدن آب هدر می‌رود در آن بریزید و بعدها پای گلدان‌های خود خالی کنید. - استفاده از پارچ در یخچال برای نگهداری از آب آشامیدنی
خیلی از ما به طور ناخودآگاه شیر آب را باز می‌گذاریم تا آب آشامیدنیمان خنک شود. به جای این کار می‌شود از قبل پارچ آبی را در یخچال قرار داد تا خنک شود. - تعمیر لوله‌ها و تاسیسات ساختمان‌ها
در بسیاری از خانه‌ها شیرها چکه می‌کنند و حتی جالب است که بدانید یک پنجم از آب‌های شیرین قبل از رسیدن به خانه‌ها، به سبب سوراخ بودن لوله‌ها یا نشتی اتصالات هدر می‌رود. کاری که شما می‌توانید برای صرفه‌جویی در مصرف آب انجام دهید این است که همۀ شیرهای آب خانه‌های خود را بشمارید و فهرست کنید : همۀ شیرهای حمام، متصل به دوش، درون ظرفشویی، شیر باغچه، کنار ماشین لباسشویی، پارکینگ و ... یادتان باشد همۀ این شیرها را به طور منظم سرکشی کنید و مطمئن شوید که هیچ یک از آن‌ها چکه نمی‌کند. اگر یکی از آن‌ها چکه کرد در کنار فرزندتان آن را تعمیر کنید یا برای رفع چکه لوله‌کش بیاورید. - هنگام شستن ظرف‌ها شیر آب را باز نگذارید.
در آشپزخانه قبل از آبکشی ظرف‌ها، شیر آب را باز نگذارید. به جای آن، ظرفی را پر از آب کنید و از آن برای مرحلۀ پیش از آبکشی ظرف‌ها استفاده کنید. - ماشین لباسشویی را در حالی که فقط نیمی از آن پر شده روشن نکنید.
- دوش گرفتن سریع را جایگزین حمام کردن طولانی کنید.
- به وقتی که خود و خانواده‌تان آب را هدر می‌دهید، فکر کنید و روش‌های جدیدی برای حفظ این منبع پرارزش بیابید.
انتشارات نردبان کتاب های محیط زیست کودکان بسیاری به خصوص در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب منتشر کرده است. از دیگر کتاب‌هایی که به طور تخصصی با نوجوانان در این باره صحبت کرده است می‌توان به کتاب آب و صرفه‌جویی ، کتاب شیر آب را باز نگذاریم از مجموعۀ یک گام کوچک اشاره کرد.
اما اگر می‌خواهید موضوع صرفه‌جویی در آب را با کتاب‌های داستانی سرگرم‌کننده به کودکان خود آموزش دهید پیشنهاد ما مجموعۀ عمه خانم و ماجراهای آبکی است. این مجموعه که توسط یکی از شناخته‌شده‌ترین و بهترین نویسندگان کودک و نوجوان نوشته شده در طی داستان‌هایی صرفه جویی در آب را در شرایط مختلف به کودکان آموزش می‌دهد. این مجموعه با تصویرگری نازنین جمشیدی شکلی بسیار جذاب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر به خود گرفته است. در صفحات آخر متن و تصویر ادغام شده و کتاب به نوعی تبدیل به کتاب کمیک می‌شود. از عناوین این مجموعه می‌توان به: چطور باید یک ماشین را به حمام برد؟ ، شیر آب حرف گوش کن، شیلنگ آب فش‌فشو و ده میلیون آب می‌شود خیلی اشاره کرد.
انتشارات نردبان، تنها ناشر کتاب کودک و نوجوان ایرانی است که بیش از پانصد کتاب کودک در زمینۀ محیط زیست منتشر کرده است که بسیاری از آن‌ها روی موضوع صرفه‌جویی متمرکز هستند. از این کتاب‌ها می‌توان به کتاب مارمولک و صرفه‌جویی در مصرف آب اشاره کرد. در این کتاب دربارۀ چرخۀ آب، منابع آب، تصفیۀ آب و نکات دیگر مرتبط با آب صحبت شده و حتی آزمایش‌هایی هم طراحی که شده که کودکان و نوجوانان با انجام دادن آن‌ها با بسیاری از نکات مربوط به آب آشنا می‌شوند. در این کتاب راهکارهایی هم برای صرفه‌جویی در مصرف آب ارائه شده است.
حالا اگر بخواهید با کودکانی با سنین پایین‌تر دربارۀ اهمیت آب صحبت کنید چه کتابی مناسب شماست؟ در این صورت پیشنهاد ما به شما کتاب اردک‌ها دارند آب‌تنی می‌کنند است. این کتاب تالیفی به نویسندگی مهدی طهوری و تصویرگری سارا خرامان هم با داستانی کوتاه و لطیف به کودکان یاد می‌دهد که صرفه‌جویی در آب چقدر اهمیت دارد. در این کتاب دختر کوچولویی به نام گلنار دوست دارد که آب بازی کند اما وقتی اردکش به او می‌گوید که امسال باران کم آمده و اردک‌های پشت سد نمی‌توانند آب‌تنی کنند یاد می‌گیرد که شیر آب را باز نگذارد و در مصرف آب صرفه‌جویی کند.
کتاب دیگری که با تصاویر رنگی و زیبا بچه‌ها را با صرفه‌جویی در مصرف آب آشنا می‌کند کتاب قانون‌های آبکی است. این کتاب با نویسندگی زهرا جلائی‌فر و تصویرگری حمیدرضا بهرامی در کارگاه کتاب‌های تصویری سپیدار که سال 1396 توسط انتشارات نردبان برگزار شد تهیه و منتشر شده و با تصاویری جذاب داستان برکه‌ای را می‌گوید که در آن، ماهی‌ها در هم در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند!
سایر کتاب‌هایی که انتشارات نردبان تحت عنوان نردبان سبز و برای صرفه‌جویی در مصرف آب منتشر کرده است به شرح زیر است. این کتاب‌ها برای نوجوانان علاقه‌مند به موضوع محیط زیست مناسب هستند و همچنین به درد معلم‌های مدارس و مربی‌هایی می‌خورد که دغدغۀ محیط زیست و حفظ منابع طبیعی را دارند.
- گریز از گرسنگی و بی‌آبی از مجموعۀ چالش‌های زیست محیطی
- مصرف آب
- آب
- در مصرف آب صرفه‌جویی کنید از مجموعۀ اقدام سبز
