8 روش خلاقانه تشویق کودکان به کتابخوانی
پدران و مادران و مربیان کودک همواره میدانند که بهتر است از کودکی برای فرزندانشان کتاب بخوانند و آنها را با کتاب، دوست و آشنا کنند اما تشویق کودکان به خواندن کتاب به چه دردی میخورد؟ چرا ما باید کودکان را به خواندن کتاب تشویق کنیم؟
چرا تشویق کودک به کتابخوانی مهم است؟
اول از همه اینکه خواندن کتاب، مهارتهای زبانی کودکان را تقویت میکند. کودکان زیر هفت سالی که توانایی خواندن و نوشتن ندارند با شنیدن کلمات متنوع و نوع تلفظ آنها و جایگاهشان در جمله بهتر میتوانند صحبت کنند و در آینده بهتر هم میتوانند بنویسند. پس به طور کلی کتاب خواندن در یادگیری کلمات جدید، ساختار جمله و دستور زبان به کودکان کمک میکند. همین باعث میشود که آنها بتوانند در آینده بهتر ارتباط برقرار کنند و منظور خود را بهتر برسانند. همچنین به گسترش دایرۀ لغت و افزایش درک مطلب آنان هم کمک میکند.
با خواندن کتاب، دانش و اطلاعات کودکان و نوجوانان افزایش پیدا میکند و آنها در مورد موضوعات مختلف اطلاعاتی را به دست خواهند آورد و در آینده میتوانند راجع به آنان با دوستانشان گفتوگو کرده و ارتباطی موثر برقرار کنند. با خواندن کتاب، کودکان در مورد مباحث مختلفی مثل تاریخ، میراث فرهنگی، ادبیات، فیزیک، شیمی، سیاست و اجتماعات انسانی چیزهایی میخوانند و این چیزها را به تجربۀ زیستۀ خود اضافه کرده و تحلیل و بررسی میکنند و در آینده تبدیل میشوند به بزرگسالانی آگاه که توانایی حل مسئله و تفکر انتقادی را دارند.
مسئلۀ دیگری که با کتاب خواندن حاصل میشود پرورش خلاقیت و قوۀ تخیل کودکان است. کتابها کودکان را وارد دنیایی تازه میکنند و داستانها، شخصیتها و ایدههای جدیدی به آنان میدهند. همین باعث میشود که پای خود را فراتر از تجربیات زیستۀ خود بگذراند و به دنیاهایی سفر کنند که شاید در واقعیت هرگز به آن مکانها نروند.
کودکان کتابخوان، به بزرگسالانی کتابخوان تبدیل میشوند و همین باعث میشود آنها در درس و کار و نهایتا زندگی شخصی خود موفق شوند و زندگی خوبی را تجربه کنند. با کتابخوان کردن کودک، هدیۀ فرهنگی ارزشمندی به او دادهاید که تا آخر عمر همراه او باقی خواهد ماند.
چگونه کودکان را به کتاب خواندن تشویق کنیم؟
1. خودتان کتابخوان باشید
اول از همه باید خودتان کتابخوان باشید تا کودکتان هم کتابخوان بشود. کودکان از ما یاد میگیرند و رفتار ما را تقلید و تکرار میکنند، پس اگر خودتان عادت کتابخوانی داشته باشید مطمئن باشید که فرزندتان هم از خواندن کتاب لذت خواهد برد و آن را به عنوان فعالیتی سرگرمکننده خواهد شناخت.
2. بلندخوانی کنید
یادتان باشد از کودکی برای فرزندانتان کتاب بخوانید یا آنها را به فعالیتهای بلندخوانی که در فرهنگسراها یا کتابفروشیها برگزار میشود ببرید؛ این کار باعث میشود کودکان به کتاب خواندن علاقهمند شوند.
********************************************************
روش های علاقمند کردن کودکان به خواندن کتاب
********************************************************
3. محیطی پر از کتاب ایجاد کنید
باید کتابها در دسترس کودکان باشند تا آنها در مواقع بی حوصلگی به کتابهایشان پناه ببرند و با کتابها سرگرم شوند.
4. رفتن به کتابخانهها و کتابفروشیها را در برنامۀ زندگیتان قرار بدهید
با حضور در کتابفروشیها، خود کودک با تعداد زیادی کتاب مواجه شده و طبق علاقه خودش کتاب خود را انتخاب میکند. با این کار نه تنها با پروسۀ خرید و خرج کردن پول آشنا میشود، بلکه تعداد زیادی کتاب را میبیند و مجبور میشود به انتخاب. همۀ اینها مهارتهای کودک را افزایش داده و او را برای تصمیم گیری و انتخاب در آینده آماده میکند. همچنین چیزی که خود کودک برای خودش انتخاب کرده برای کودک محبوبتر است و کودک علاقهمند میشود که از آن استفاده کند و آن را بخواند.
5. صبور باشید
در کتابخوانی برای کودکان و علاقهمند کردن آنان به خواندن کتاب صبور باشید تا کودکان هم صبر و هم کتابخوانی را از شما یاد بگیرند.
6. دربارۀ کتابها با هم صحبت کنید
اینکه دربارۀ کتابها با هم صحبت کنید، یعنی داستان، شخصیتپردازی و هرچه که از داستان یاد گرفتهاید را برای هم بازگو کنید باعث میشود که تعامل مثبتی بین شما و فرزندتان ایجاد شده و نتیجۀ این صمیمیت ایجاد شده لذت بردن از فرآیند کتابخوانی است.
7. فعالیت مربوط به کتابها را انجام دهید
تسهیلگری کتاب کودک کاری است که در این سالها در ایران هم باب شده و تسهیلگران کتابهایی را همراه کودکان میخوانند و با در نظر گرفتن تواناییهای هر کودک و تفاوتهای فردی آنها با یکدیگر فعالیتهای خاصی را با کودکان انجام میدهند. این کار کتابخوانی را در ذهن کودک به فعالیتی سرگرمکننده تبدیل میکند. بعضی از کتابها از جمله کتابهایی که انتشارات کودک و نوجوان نردبان منتشر کرده است در انتهای کتاب فعالیتهایی را تعریف کردهاند که پدر و مادر میتوانند در خانه و به راحتی این فعالیتها را با کودک انجام داده و از گذراندن زمان با هم لذت ببرند ضمن اینکه کودک در این میان مهارتهایی مثل گفتوگو، تفکر، حل مسئله، تمرکز و ارتباط موثر را هم یاد میگیرد.
8. به ژانر مورد علاقه کودک توجه کنید
یادتان باشد که بعضی موضوعات مربوط به سلیقۀ کودک است و کودکان ممکن است در انتخاب کتاب راهکارهای متفاوتی داشته باشند. کودک را با ژانرهای متفاوت کتاب آشنا کنید و سپس اجازه دهید خود آنها کتاب مورد علاقهشان را انتخاب کرده و از خواندن آن لذت ببرند.
سخن پایانی
در نهایت باید بگوییم که مطالعۀ کتاب، دریچهایست به دنیاهای متفاوت و جدید. ما یک بار زندگی میکنیم اما با کتاب خواندن زندگیهای بیشماری را تجربه میکنیم. کتاب خواندن علاوه بر اینکه سرگرمکننده است و موجب تقویت تخیل کودک میشود، مهارتهای زبانی، همدلی، مهارت حل مسئله را در کودک افزایش میدهد. ما باید الگوهای خوبی برای کودکان باشیم و خودمان هم کتاب بخوانیم و این فعالیت را به عنوان یک سرگرمی لذت بخش به کودکان بشناسانیم. یادتان باشد شرکت در فعالیتهای مربوط به کتابخوانی را در برنامه روزمرهتان جا دهید و عشق به کتاب را در دل کودک ایجاد کنید. او در آینده به خاطر این کار از شما تشکر خواهد کرد. چراکه کتاب خواندن آنها را در آینده به بزرگسالی شادتر و آگاهتر وآزادتر تبدیل میکند.