سفارشی نویسی، آسیب کتاب‌های بازآفرینی
تاریخ انتشار 1402/06/07
152 بازدید 
مدت زمان مطالعه 0 دقیقه 
آتوسا صالحی معتقد است نگاه درست ناشران به مقوله‌ی بازنویسی و بازآفرینی منجر به خلق آثار روان و قابل تامل در این حیطه خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی انتشارات فنی ایران (کتاب‌های نردبان)، مؤلف مجموعه‌ی «ماجراهای نارگل» به چالش‌های بازآفرینی و بازنویسی در حوزه‌ی کودک و نوجوان اشاره داشت و گفت:« یکی از مشکلات این حیطه سفارشی بودن آثار است. اغلب ناشران به نویسنده‌ها سفارش آثاری در 10 یا 20 جلد را می‌دهند و نگاه آن‌ها به این مقوله رفع دشواری کلمات و روان شدن متن است. به همین دلیل بازآفرینی و بازنویسی در کشور ما خلاقانه و جدی دنبال نمی شود.»
آتوسا صالحی ادامه داد: «من فکر می‌کنم در بازآفزینی و بازنویسی هم باید تخیل و خلاقیت پدیدآونده دیده شود. ضمن آنکه زاویه نگاه و رویکرد اثر هم مهم است. تصور می‌کنم متون کهن ما این امکان را دارند که دغدغه‌های محیط‌زیستی و مهارتی را منعکس کنند و این مستلزم استفاده از فانتزی است.»
این نویسنده که از شخصیت‌های کلیله و دمنه و مثنوی در خلق مجموعه‌ی چهارجلدی خود بهره برده است؛ به ضرورت استفاده از گنجینه‌های ادبی ایران اشاره داشت: «همانطور که در ادبیات غرب می‌بینیم، فانتزی‌های بزرگ این کشورها اغلب اقتباسی از متون کهن است. آن‌ها این فانتزی‌ها را به روز می‌کنند و حاصل آن خارق العاده است. ما نیز با توجه به گنجینه‌های بزرگی مثل شاهنامه این قدرت را داریم که فانتزی‌های خیلی بزرگی در ادبیات کودک و نوجوان خلق کنیم و اساطیرمان را بیش از پیش برجسته کنیم. چرا که اگر اثر با خلاقیت همراه باشد، حتما با استقبال بسیار مخاطبان روبرو می‌شود.»
وی با تأکید بر اصل خلاقیت گفت: «تصور می‌کنم اگر نویسنده و ناشر به تفاهم در این زمینه برسند اتفاقات خوبی رخ می‌دهد. خود من این تجربه را در توافق ابتدایی با ناشران داشته‌ام. ناشر پس از آشنایی به دیدگاه من از آن استقبال کرده و تلاش خود را در انتخاب تصویرگر و قطع کتاب و ....به کار برده است. در این بین ناشران تلاش کرده‌اند تا موانعی که پیش روی این خلاقیت و تغییر است برطرف شود. در میانه‌ی راه اگر مشکلی رخ داد با مشورت طرفین حل شده است.»
این نویسنده درمورد ماجراهای نارگل که به تازگی توسط شورای کتاب کودک به عنوان اثر منتخب معرفی شده است ،گفت: «مجموعه‌ی نارگل کاربردی دوگانه دارد. هم به موضوع محیط زیست می‌پردازد و هم ادبیات کهن را برای مخاطب بازگو می‌کند.قطعاَ این مجموعه حاصل تلاش و مطالعه‌ی آثار متفاوت و مناسب سازی برای مخاطبان کودک بوده است.»
ما در یک کارگروه که در انتشارات فنی ایران تشکیل شد، تصمیم به بازآفرینی آثار کهن گرفتیم. مدیریت این پروه به عهده‌ی من بود و حدود 25 اثر تولید شد. به نظرم آمد ادبیات کهن قابلیت انتقال مفاهیم محیط زیستی و مهارتی را دارد. با این حال در ابتدا این نگاه و کارکرد کمی عجیب به نظر می‌رسید. اما در نهایت متوجه شدیم که ادبیات کهن ما جای کار بسیاری دارد.»
این شاعر و نویسنده افزود: «معتقدم که آثار بازنویسی و بازآفرینی از جهات مختلف می‌توانند مؤثر باشند. بچه‌ها را به اساطیر و گنجینه‌ها متصل می‌کنند. از طرفی لذت خواندن یک داستان امروزی را به آن‌ها می‌چشانند.»
صالحی گفت: «در دیگر کشورها آثاری از این دست به مدرسه‌ها می‌رود، در زنگ کتابخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و به عنوان طرح درس کاربرد دارد. گاهی در کنار متون اصلی این کتاب‌ها عرضه می شود. اما متأسفانه امروزه در ایران شاهد نوجوان‌هایی هستیم که در خوانش متون کهن با مشکل روبرو شده‌اند. اتفاق خوبی است که از این مجموعه‌ها به عنوان راه میان‌بر استفاده کنیم.»
این مؤلف و مترجم در پایان سخنان خود به کاربردی بودن تصاویر این دست کتاب‌ها نیز اشاره داشت: «تصویرسازی برای مخاطب خردسال نقش پررنگ‌تری دارد. در چنین کتابی نقش تصویر عمده‌تر است. اما در رمان نقش تصویرسازی کمتر می‌شود و به طرح جلد بسنده می‌کنیم. اما اگر کار رنگی و مناسب خردسال است باید به نکته‌ی مهمی توجه داشته باشیم: هرچقدر تعامل نویسنده و تصویرگر بهتر و بیشتر باشد نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.»
گفتنی است «نارگل و طوقی»، «نارگل و کلاغ»، «نارگل و مرغ مینا» و «نارگل و شغال» عنوان کتاب‌های مجموعه ی «ماجراهای نارگل» است. این آثار توسط محبوبه یزدانی تصویرگری شده‌اند.
لازم به ذکر است که این مجموعه در قطع خشتی و برای گروه سنی ۶ تا ۹ سال منتشر شده است.
