شورای کتاب کودک چیست و اهداف آن کدام است

شورای کتاب کودک چیست

شورای کتاب کودک (Children’s Book Council) یک نهاد غیرانتفاعی و غیردولتی است که به ترویج ادبیات کودک و نوجوان در ایران می‌پردازد و با فعالیت‌های خود، تلاش می‌کند فضایی برابر برای خواندن و تولید آثار مناسب تالیفی و ترجمه  برای خردسالان، کودکان و نوجوانان در ایران فراهم کند. 

این  مرکز در سال 1340 خورشیدی (1961 میلادی) تأسیس شد و از آن زمان به یکی از نهادهای معتبر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان تبدیل شده است. شورای کتاب کودک با حمایت از نویسندگان، تصویرگران، ناشران و مروجان کتاب کودک، هدف خود را ارتقاء کیفیت ادبیات کودک و نوجوان قرار داده و با همکاری نهادهای مختلف فرهنگی، در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی می‌کوشد.

بنیانگذار شورای کتاب کودک کیست

ایده‌ی پایه‌گذاری شورای کتاب کودک از آن توران میرهادی و لیلی ایمن است که در سال ۱۳۳۹ پس از همفکری باهم آن را با سه تن دیگر عبدالرحیم احمدی از مترجمان و فرهنگیان و پایه‌گذار دانشگاه آزاد ایران، مرتضی ممیز گرافیست برجسته، و ماه آفرید آدمیت آموزشگر در میان گذاشتند. درنهایت در ۲۰ دی سال ۱۳۴۱ شورای کتاب کودک تاسیس شد. گروهی ۳۷ نفره هیأت مؤسس شورا را تشکیل ‌دادند و پس از تدوین و تصویب اساسنامه در سال ۱۳۴۲، شورا رسماً فعالیت خود را آغاز ‌کرد. در سال ۱۳۴۲، نخستین فهرست و یک‌سال بعد نخستین گزارش تحلیلی از وضعیت نشر کتاب کودک ایران منتشر ‌شد.

اهداف اصلی شورای کتاب کودک

شورای کتاب کودک دارای اهداف متنوعی است که شامل موارد زیر است:

• ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی: شورا به دنبال ایجاد علاقه و شوق به کتاب‌خوانی در کودکان و نوجوانان است.
• حمایت از نویسندگان و تصویرگران: با ارائه فرصت‌های انتشار و معرفی آثار، شورا به نویسندگان و تصویرگران کمک می‌کند.
• آموزش و پژوهش: شورا با برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها به ارتقاء دانش و مهارت‌های فعالان حوزه ادبیات کودک می‌پردازد.
• نقد و بررسی ادبیات کودک: شورای کتاب کودک با انتشار نشریات تخصصی، به نقد و بررسی آثار ادبیات کودک می‌پردازد و مقالات علمی در این زمینه منتشر می‌کند.

فعالیت‌های مهم شورای کتاب کودک

شورای کتاب کودک در طول سال‌ها فعالیت‌های متنوعی انجام داده است و برای این فعالیت‌ها کمیته‌های مختلفی تعریف کرده است که کتاب‌دوستان طی چندین دهه در آنها فعالیت کرده‌اند. همانطور که بالاتر اشاره کردیم فعالیت‌های مختلف این مرکز سبب شده است تا تعاملات متفاوت و متنوعی با استان های مختلف ایران و شهرها و کشورهای متنوع در راستای هدف والای شورا صورت بگیرد. با این‌حال در زیر تنها به چند فعالیت کلی شورای کتاب کودک اشاره می‌کنیم:

برگزاری نمایشگاه‌های کتاب

این نمایشگاه‌ها فرصتی برای نویسندگان و ناشران فراهم می‌کنند تا با آثار بررسی شده توسط این شورا آشنا شوند.

انتشار نشریات تخصصی

شورا نشریات و خبرنامه‌های مختلفی را منتشر می‌کند. در عین حال شاید بتوان گفت مهم‌ترین اقدام شورا در این بخش، انتشار فرهنگنامه کودک و نوجوان بوده است. فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان، نخستین دایرة‌المعارف عمومی نوشته شده به زبان فارسی همراه با تصویر برای کودکان و نوجوانان که با دیدگاهی علمی و با تکیه بر فرهنگ ایران تهیه شده است. مقاله های آن دقیق، مستند و با توجه به دانش پایه و زبان و بیان گروه سنی ۱۰ تا ۱۶ سال تدوین شده است. این روزها این فرهنگنامه‌ها درحال به روز رسانی نیز هستند.

انتشار فهرست کتاب‌های منتخب شورای کتاب کودک

شورای کتاب کودک هر سال فهرستی از کتاب‌های منتخب حوزه کودک و نوجوان را منتشر می‌کند که مناسب ناشران، نویسندگان و خانواده‌هاست. لیست کتاب‌های شورای کتاب کودک در شناسایی کتاب‌های مناسب برای رده‌های سنی گوناگون طی چند دهه کاربرد قابل توجهی داشته است.

ایجاد کتابخانه‌ مرجع

کتابخانه تحقیقاتی شورای کتاب کودک، مجموعه‌ای از منابع چاپی و غیر چاپی کودک و نوجوان و منابع نظری درباره ادبیات کودک و نوجوان است. در زیر مجموعه این بخش، طرح بامداد کتابخانه‌ها راه‌اندازی شده که به تجهیز کتابخانه‌های محروم سراسر کشور می‌پردازد.

کمیته کودکان با نیازهای ویژه

اعضای شورای کتاب کودک در راستای اهداف خود تلاش می‌کنند تا کتاب و خواندن را دسترس‌پذیرتر کنند. با این هدف سه گروه ترویج خواندن برای کودکان بیمار، کودکان کم‌بینا و نابینا و کودکان کم‌شنوا و ناشنوا برای دسترسی این دسته از کودکان به خواندن تلاش می‌کنند و برنامه‌های مختلفی دارند.

شورای کتاب کودک چه جوایزی را به نویسندگان و تصویرگران اعطا می‌کند؟

• شورای کتاب کودک جوایز متعددی را به نویسندگان و تصویرگران اعطا می‌کند. از جمله مهم‌ترین این جوایز می‌توان به نشان ماهی سیاه کوچولو ، لوح و تندیس یمینی شریف اشاره کرد.
• علاوه بر این، شورای کتاب کودک نماینده IBBY در ایران است .
• دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان یک نهاد بین‌المللی است که به ترویج ادبیات کودک در سطح جهانی پرداخته و هدف آن فراهم کردن دسترسی به کتاب‌های با کیفیت برای کودکان و نوجوانان است.
• این مرکز دو نماینده از ایران (یک نویسنده و یک تصویرگر) را برای دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن که به عنوان یکی از معتبرترین جوایز در حوزه ادبیات کودک شناخته می‌شود، معرفی می‌کند. 
• جایزه آسترید لیندگرن (ALMA) که به افتخار نویسنده سوئدی آسترید لیندگرن تأسیس شده نیز نمایندگانی از ایران دارد که شورای کتاب کودک دو تن از آنها را (نویسنده و تصویرگر) معرفی می‌کند.
  

چگونه می‌توان عضو شورای کتاب کودک شد؟

عضویت در شورای کتاب کودک برای همه علاقه‌مندان به ادبیات کودک و نوجوان امکان‌پذیر است. افراد می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت شورای کتاب کودک و پر کردن فرم‌های مربوطه، درخواست عضویت دهند. پس از بررسی درخواست‌ها، اعضا می‌توانند از امکانات و برنامه‌های شورا بهره‌مند شوند و در فعالیت‌های مرتبط با ترویج ادبیات کودک و نوجوان شرکت کنند.

********************************************************

برای خرید کتاب کودک کلیک کنید

********************************************************

شورای کتاب کودک چه برنامه‌هایی برای ترویج کتابخوانی در مدارس برگزار می‌کند؟

در دوره‌های مختلف گروه‌های ترویج کتابخوانی شورای کتاب در مدارس حضور فعال داشته‌اند. با این‌حال در مقاطعی از زمان هم به دلیل نبود زیرساخت‌ها از سوی مدارس این افراد امکان حضور در بین دانش آموزان را نداشته‌اند.