نشانه ها و دلایل کمبود اعتماد به نفس در کودکان

کودکان ممکن است به دلایل مختلفی دچار عدم اعتماد به نفس شوند. از دلایل کمبود اعتماد به نفس کودکان، محیط خانوادگی و نحوه‌ی تربیت آن‌هاست. کودکانی که در محیط‌های پرتنش، انتقادی یا با توقعات بیش از حد بزرگ می‌شوند، ممکن است احساس کنند که هرگز نمی‌توانند انتظارات والدین خود را برآورده کنند و این می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس آن‌ها شود. همچنین، تجربه‌های منفی در مدرسه، مانند نمرات پایین، عدم پذیرش توسط همسالان یا تنبیه‌های مکرر معلمان، می‌تواند تأثیر منفی بر اعتماد به نفس کودکان داشته باشد.

عامل دیگر می‌تواند شامل مشکلات جسمی یا روانی باشد. کودکانی که با بیماری‌های مزمن، ناتوانی‌های جسمی یا مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی روبرو هستند، ممکن است احساس کنند که توانایی کمتری نسبت به همسالان خود دارند. این احساس می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس کودکان شود. علاوه بر این، رسانه‌های اجتماعی و مقایسه‌های مداوم با دیگران در فضای مجازی نیز می‌تواند باعث شود کودکان احساس کنند که به اندازه کافی خوب نیستند، که این نیز تأثیر منفی بر اعتماد به نفس آن‌ها دارد.

مهم است که والدین و مربیان به کودکان کمک کنند تا اعتماد به نفس خود را بازسازی کنند. ما در این‌جا چند راه‌حل ساده را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

تشویق و حمایت مثبت

کودکان نیاز به تشویق و حمایت مداوم دارند. باید تلاش‌ها و پیشرفت‌های کوچک آن‌ها را به رسمیت شناخت و به آن‌ها انگیزه داد.

پرهیز از انتقادهای مخرب

انتقادهای شدید و مخرب می‌تواند تأثیر منفی بر روحیه کودک داشته باشد. بهتر است از انتقادهای سازنده استفاده کرد و به جای تمرکز بر نواقص، به نقاط قوت کودک توجه کرد.

تقویت مهارت‌های اجتماعی

کودکان باید مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند تا بتوانند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کنند. مشارکت در فعالیت‌های گروهی، بازی‌های تیمی و کلاس‌های اجتماعی می‌تواند به آن‌ها کمک کند.

چگونه روابط اجتماعی کودک را بالا ببریم

آموزش مهارت‌های حل مسئله

کودکان باید یاد بگیرند که چگونه مشکلات خود را حل کنند و از اشتباهات خود درس بگیرند. آموزش مهارت‌های حل مسئله می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس قدرت و کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند. این مهارت‌ها می‌تواند شامل توانایی تحلیل مسائل، یافتن راه‌حل‌های مختلف و ارزیابی نتایج باشد.

پذیرش کودک به عنوان فردی منحصر به فرد

هر کودکی دارای استعدادها و توانایی‌های خاص خود است. والدین باید کودک خود را به عنوان یک فرد منحصر به فرد بپذیرند و تلاش کنند تا استعدادها و علایق او را کشف و تقویت کنند. این به کودکان کمک می‌کند تا احساس کنند که ارزشمند هستند و توانایی‌های خاص خود را دارند. در همین زمینه خواندن کتاب احساس می‌کنم آدم مهمی هستم از انتشارات کودک و نوجوان نردبان خالی از لطف نیست.

تقویت انگیزه‌های درونی

والدین و معلمان باید تلاش کنند که انگیزه‌های درونی کودکان را تقویت کنند. به طور مثال با خواندن کتاب من به خود می‌بالم کودک به توانایی‌های خود اعتماد می‌کند. این به معنای تشویق کودکان به دستیابی به اهداف شخصی و احساس رضایت از پیشرفت‌های خود است، نه فقط به دلیل تأیید دیگران. تقویت انگیزه‌های درونی می‌تواند به کودکان کمک کند تا به خود اعتماد بیشتری داشته باشند.

کمک به تعیین اهداف واقع‌بینانه

والدین باید به کودکان کمک کنند تا اهداف واقع‌بینانه و قابل دستیابی تعیین کنند. این به کودکان کمک می‌کند تا موفقیت‌های کوچک را تجربه کنند و احساس کنند که می‌توانند به اهداف خود دست پیدا کنند.

تمرکز بر فرآیند، نه نتیجه

والدین باید به کودکان نشان بدهند که تلاش و فرآیند یادگیری از نتیجه نهایی مهم‌تر است. تشویق به تلاش و پشتکار، حتی اگر نتیجه نهایی موفقیت‌آمیز نباشد، می‌تواند به کودکان کمک کند تا به ارزش تلاش‌های خود پی ببرند و اعتماد به نفس خود را تقویت کنند.

ایجاد محیطی برای بیان احساسات

کودکان باید بتوانند احساسات خود را به راحتی بیان کنند. والدین باید فضایی ایجاد کنند که کودکان در آن احساس راحتی کنند و بتوانند در مورد احساسات و نگرانی‌های خود صحبت کنند. این می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساس کنند که حمایت می‌شوند و به نظرات و احساساتشان توجه می‌شود. در این راستا مجموعه‌ درباره‌ی احساسات از انتشارات نردبان بسیار کمک‌کننده است. 

ایجاد فرصت‌های برای موفقیت

والدین باید فرصت‌هایی فراهم کنند که کودکان بتوانند موفقیت را تجربه کنند. این می‌تواند شامل انجام وظایف کوچک در خانه، شرکت در فعالیت‌های مدرسه یا انجام پروژه‌های خلاقانه باشد. تجربه موفقیت می‌تواند به کودکان کمک کند تا اعتماد به نفس خود را تقویت کنند و به خودشان افتخار کنند.

این دسته از کودکان نیاز به محیطی دارند که در آن احساس امنیت و حمایت کنند. والدین و مربیان باید تلاش کنند تا فضای خانه و مدرسه را به گونه‌ای تنظیم کنند که کودک احساس کند پذیرفته شده و حمایت می‌شود. این شامل توجه به نیازهای خاص کودک و ایجاد فضایی مثبت و آرامش‌بخش است.

تقویت ارتباطات باز و صادقانه

والدین باید با کودکان خود به طور صادقانه درباره تفاوت‌‌شان صحبت کنند و به سوالات و نگرانی‌های آن‌ها پاسخ دهند. شاید خواندن کتاب هرکی هرجور هست زیباست این ارتباط می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس کند که درک می‌شود و تنها نیست. 

تشویق به انجام فعالیت‌های مورد علاقه

کودکان بیمار باید تشویق شوند که فعالیت‌های مورد علاقه خود را دنبال کنند، حتی اگر نیاز به تعدیل‌هایی داشته باشد. این فعالیت‌ها می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس رضایت و خوشحالی کنند و توانایی‌های خود را به یاد آورند. والدین باید تلاش کنند تا فرصت‌هایی برای انجام این فعالیت‌ها فراهم کنند و کودک را به شرکت در آن‌ها تشویق کنند.

مشارکت در گروه‌های حمایتی

گروه‌های حمایتی می‌توانند به کودکان متفاوت کمک کنند تا با کودکانی که شرایط مشابهی دارند ارتباط برقرار کنند. این ارتباطات می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس کند که تنها نیست و دیگران نیز با چالش‌های مشابهی روبرو هستند. 

تشویق به فعالیت‌های فیزیکی مناسب

فعالیت‌های فیزیکی می‌تواند به کودکان متفاوت کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. در کتاب آلن تو می‌توانی از مجموعه‌ی تامی الاغه و دوستان انتشارات نردبان کودک یاد می‌گیرد لازم نیست در تمام فعالیت‌های فیزیکی بهترین باشد. والدین باید با مشورت پزشک، فعالیت‌های فیزیکی مناسب برای کودک خود پیدا کرده و او را تشویق به شرکت در این فعالیت‌ها کنند. 

فراهم کردن فرصت‌های موفقیت

والدین باید فرصت‌هایی فراهم کنند که کودک بیمار بتواند موفقیت را تجربه کند. این موفقیت‌ها می‌تواند شامل انجام وظایف کوچک در خانه، شرکت در فعالیت‌های مدرسه یا انجام پروژه‌های خلاقانه باشد. تجربه موفقیت می‌تواند به کودکان کمک کند تا اعتماد به نفس خود را تقویت کنند و به خودشان افتخار کنند

ترویج استقلال

والدین باید به کودکان بیمار فرصت‌های مناسب برای تجربه استقلال و خودمختاری بدهند. این شامل انجام وظایف ساده، تصمیم‌گیری‌های روزمره و مشارکت در فعالیت‌های خانوادگی می‌شود. این تجربه‌ها می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساس کنند که قادر به کنترل زندگی خود هستند و این می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس آن‌ها کمک کند.

کلام آخر

والدین باید به نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس در کودکان خود توجه داشته باشند و با رفتارهای حمایتی و تشویقی به تقویت اعتماد به نفس آن‌ها کمک کنند. یکی از مهم‌ترین اقدامات والدین این است که به کودکان خود گوش دهند و با آن‌ها در مورد احساسات و نگرانی‌هایشان صحبت کنند. ایجاد فضای امن و پذیرنده در خانه که کودکان بتوانند بدون ترس از قضاوت، احساسات خود را بیان کنند، بسیار مهم و حتی حیاتی است.

در این راستا می‌توانید مقاله روش های افزایش اعتماد به نفس کودکان را که پیش از این منتشر شده بخوانید.

یادمان باشد که ما باید به کودکان‌مان نشان دهیم که اشتباهات بخشی از زندگی و یادگیری هستند و نباید از آن‌ها ترسید. همان‌طور که گفتیم ارائه بازخوردهای مثبت و سازنده به کودکان و کمک به آن‌ها در شناسایی نقاط قوت و استعدادهایشان می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس آن‌ها کمک کند.