6 روش علاقمند کردن کودکان به کتابخوانی

همانطور که هم در این مطلب هم در مطالب قبلی وبلاگ انتشارات کودک و نوجوان نردبان گفتیم کتاب‌ها دریچه‌ای هستند به دنیاهای جدید که فواید بسیاری برای کودکان دارند. پرورش تخیل و خلاقیت کودک چیزی است که با کتاب خواندن اتفاق می‌افتد چراکه کودک زندگی‌ در مکان‌ها، زمان‌ها و شرایط دیگر را تجربه می‌کند و می‌تواند در آینده از زوایای مختلف به مسائل نگاه کند و راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات پیدا کند. با کتاب خواندن دایرۀ واژگان کودک افزایش پیدا می‌کند و کودک مهارت‌های خوب صحبت کردن و خوب نوشتن و استفادۀ درست از قواعد و دستورها را یاد می‌گیرد.

با خواندن کتاب اطلاعات عمومی کودک هم افزایش پیدا می‌کند و می‌تواند در مدرسه و در بین هم‌کلاسی‌هایش دربارۀ مسائل مختلفی صحبت و اظهارنظر کند. پرورش حس همدلی از دیگر نکات مثبتی است که کتابخوانی به همراه می‌آورد. کودک با خواندن داستان‌های مختلف و آشنا شدن با شخصیت‌ها و شرایط متفاوت دیگران را بهتر درک می‌کند و اصطلاحا می‌تواند خود را جای دیگران بگذارد. 

نهایتا اینکه کودکان کتابخوان آرامش بیشتری نسبت به همسالان خود دارند چراکه خواندن کتاب به کودکان در آرامش یافتن و رهایی از استرس کمک می‌کند. 

اگر کودک به کتاب خواندن علاقه‌ای نشان نداد ما باید چه کار کنیم؟عادت دادن کودک کار درست‌تری است یا اجبار او به کتاب‌خوانی؟

قطعا اجبار همیشه تاثیر مثبتی نمی‌گذارد و بهتر است با عادت دادن کودکان به کتاب خواندن، آن‌ها را تبدیل به کودکانی کتابخوان کنیم. 

1. یادتان باشد برای عادت دادن کودکان به کتابخوانی اول باید خانه‌تان را به محیطی پر از کتاب تبدیل کنید تا کتاب‌ها در دسترس کودک باشند و کودک در مواقع بیکاری یا زمانی که حوصله‌اش سر می‌رود به کتاب‌ها پناه ببرد. از سنین پایین کتاب‌های تصویری و جذاب و کتاب‌هایی که با کودک تعامل برقرار می‌کنند را در دسترس کودک قرار دهید. در خانه حتما محیطی آرام و دنج را محیا کنید تا کودک در آرامش بنشیند و کتاب بخواند.

2. یکی دیگر از راه‌های خوب برای عادت دادن کودک به کتابخوانی این است که از سنین خیلی کم برای او کتاب بخوانید. ممکن است حس کنید در نوزادی او متوجه داستان کتاب نمی‌شود اما او نه تنها متوجه می‌شود بلکه کتاب خواندن به عنوان سرگرمی‌ همیشگی و جذاب در خاطرۀ او ثبت می‌شود. پس به طور مرتب برای کودک کتاب بخوانید و بعد هم نظر او را دربارۀ کتاب بپرسید و راجع به اتفاقات داخل کتاب با هم صحبت کنید.

3. از دیگر راه‌های علاقه‌مند کردن کودک به کتاب خواندن این است که همراه او به کتابفروشی و کتابخانه رفته و کتاب خریدن را در روزمرۀ زندگی‌تان جای بدهید. در این روزها همراه خوبی برای کودکتان باشید و اجازه بدهید با سلیقۀ خودش کتاب‌های موردعلاقه‌اش را انتخاب کند. اینکه به سلیقه و علاقۀ کودک احترام گذاشته شود خیلی مهم است. در این صورت او با اعتمادبه‌نفس کتابی با موضوع مورد علاقه خودش تهیه می‌کند و بعدا هم با لذت آن را خوانده و به عنوان خاطره‌ای شیرین از خریدن و خواندن این کتاب یاد می‌کند. اما اگر او را اجبار به خواندن کتابی خاص کنید، نه تنها از خواندن آن کتاب لذت نمی‌برد بلکه کتابخوانی همواره به عنوان کاری از سر اجبار و تلخ در ذهن او باقی می‌ماند.

4. انتخاب کتاب مناسب از دیگر راه‌هایی است که به کتابخوان کردن کودک کمک می‌کند. می‌دانید که کتاب‌ها ژانرهای متفاوتی دارند، کتاب‌های داستانی، شعر، علمی تخیلی، طنز، تاریخی، علمی، کمیک و کتاب‌های دیگر در بازار کتاب موجود هستند و خوب است کودک با انواع کتاب‌ها آشنا شود و سبک مورد علاقۀ خود را از میان آن‌ها پیدا کند. برای انتخاب کتاب مناسب باید به سن و توانایی خواندن کودک هم توجه کرد. اگر خودتان نمی‌توانید کتاب مناسب کودکتان را پیدا کنید، حتما از کتابفروش‌ها، مسئولان کتابخانه‌ها و تسهیلگران کتاب کودک کمک بخواهید تا آن‌ها کتاب مناسب کودک را به شما معرفی کنند.

5. جذاب کردن زمان مطالعه از دیگر راه‌های علاقه‌مند کردن کودکان به کتابخوانی است. هر روز زمانی را به مطالعه با کودک اختصاص دهید تا کتابخوانی کم‌کم تبدیل به عادت شود. این زمان در واقع زمانی است که شما و فرزندتان در آرامش هستید و دغدغه‌ای ندارید. سعی کنید کتاب را با لحنی جذاب و گیرا برای کودک بلندخوانی کنید. بعد از خواندن کتاب با او دربارۀ شخصیت‌های کتاب و داستان گفت‌وگو کنید و حتی اگر چند فرزند دارید کتاب را تبدیل به نمایشی خلاق کنید و به هر کودک نقش یک شخصیت را بدهید. معمولا در انتهای کتاب‌های کودک چند فعالیت طراحی شده. آن فعالیت‌ها مانند نقاشی، نوشتن خلاصه‌ای از داستان، نمایش خلاق همراه با عروسک‌ها، کاردستی با خمیر بازی و ... را به همراه کودک انجام دهید.

6. زمانی که فرزندتان خودش کتابی را می‌خواند او را تشویق کنید و از او تعریف و تمجید کنید. به فرزندتان نشان دهید که از نظر شما مطالعه کاری ارزشمند است و خودتان هم از آن لذت می‌برید. 

یادتان باشد که در این مسیر صبور باشید تا کودکتان به مطالعه عادت کند. یادتان باشد که اجبار و سرزنش رویۀ خوبی برای کتابخوان کردن کودکان نیستند و نباید کودک را تحت فشار گذاشت. اگر مطالعه فعالیتی اجباری باشد، دیگر هرگز به تجربه‌ای لذت بخش برای کودک تبدیل نخواهد شد. برای داشتن یک کودک کتابخوان باید خودتان اهل مطالعه باشید تا الگوی مناسبی برای کودک خود باشید.

سخن آخر

در پایان باید گفت که کتابخوان کردن کودکان با اجبار ممکن نیست و بهتر این است که بتوانیم عادت کتابخوانی را برای کودک در سنین پایین ایجاد کنیم. کتاب خواندن یک فعالیت سرگرم‌کننده و لذت‌بخش است که تاثیر زیادی روی سلامت روان و تقویت سایر مهارت‌های زندگی کودک می‌گذارد. با خواندن کتاب به همراه کودکان می‌توانیم خاطرات خوبی از کودکی برایشان باقی بگذاریم ضمن اینکه کودکان کتابخوان در آینده به بزرگسالانی آگاه، موفق و با اطلاعات عمومی بالا تبدیل می‌شوند.