بیست و چهارمین هم‌اندیشی ویرایش با عنوان «ویرایش متون ترجمه‌ای علوم محض و کاربردی» روز سی‌ام اریبهشت ماه در محل انتشارات فنی ایران برگزار شد.

بیست و چهارمین هم‌اندیشی انتشارات فنی ایران با موضوع «ویرایش متون ترجمه‌ای علوم محض و کاربردی» چهارشنبه 30 اردیبهشت در محل انتشارات برگزار شد. دکتر محمدابراهیم ابوکاظمی، نخستین سخنران، به وضعیت کتاب‌های درسی دانشگاهی در رشته‌های علمی پرداخت. وی با اشاره به اینکه منابع درسی دانشگاهی به لحاظ مطالب و روش‌های آموزشی به شدت کهنه‌اند، و مثلاً کتاب‌های درسی رﺷﺘﺔ فیزیک آخرین بار در 1371 مصوب شده و اکنون کتابی در این رشته در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود که در 1967 منتشر شده، و اینکه در برخی زمینه‌ها اصلاً کتاب درسی نداریم، و کسی در برابر انتشار ترجمه‌های سراسر مغلوطی که با تیراژ بالا برای استفادﮤ دانشجویان منتشر می‌شود احساس مسئولیت نمی‌کند،  پیشنهاد تأسیس یک سازمان علمی ـ پژوهشی را با اختصاص یک‌صدم درصد بودﺟﺔ آموزش عالی مطرح کرد که با به‌کارگیری مترجمان وویراستارانی که درست بفهمند و درست بفهمانند و واجد صلاحیت‌هایی هم‌ردیف استاد دانشگاه باشند، وضعیت کتاب‌های درسی دانشگاهی را سروسامان دهد و مسیر دستیابی ایران را به جایگاه علمی اول منطقه طبق آنچه در سند چشم‌انداز 1404 آمده هموار سازد.

سخنران دوم دکتر حسین معصومی همدانی بود که با اشاره به داﻣﻨﺔ بسیار وسیع متون علمی از بروشور تا مباحث پیشرﻓﺘﺔ علوم مختلف، و اینکه ما تولیدکنندﮤ علم نیستیم و باید آثار علمی را ترجمه کنیم، به موضوع گزینش آثار برای ترجمه پرداخت و گفت از آنجایی که نمی‌توانیم ﻫﻤﺔ آثار لازم را ترجمه کنیم، ناچاریم به طرف متن‌هایی برویم که داﻣنه فراگیرندگان وسیع‌تری دارد، یعنی متون آموزشی عام‌تر، که خود نیز آثار زیادی را دربرمی‌گیرد. وی متذکر شد که تجرﺑﺔ مؤسساتی همچون مرکز نشر دانشگاهی نشان داده که آثار علمی به معنای اعم نیازمند ویرایش است، اما به دلایل متعدد از جمله تعداد بسیار زیاد آثار ترجمه‌شده، کاسته شدن از تعداد کسانی که در رﺷﺘﺔ خود متخصص و در نوشتن متبحر باشند، ضعف نظام آموزشی در آموزش دادن زبان خارجی و نگارش فارسی، وتشویق تولید علم در قالب تولید مقاﻟﺔ علمی ـ پژوهشی که با نیت ترفیع و بدون انس و آشنایی قبلی با قلم و کاغذ و نوشتن صورت می‌گیرد و به ترویج این سبک نوشتن می‌انجامد، ما با نوشته‌ها و ترجمه‌هایی پرغلط مواجهیم. وی خاطرنشان کرد که در حوزﮤ علوم، درصد بالایی از آنچه چاپ می‌شود اساساً قابل ویرایش نیست و ناشران باید متوجه باشند که ویراستار نمی‌تواند کاری برای چنین متن‌هایی بکند و آنان باید مطلب قابل ویرایش را به ویراستار باصلاحیتی بسپارند که ویرایش علمی و زبانی راتؤامان انجام دهد و با مترجم نیز ارتباط مستمر برای رفع اشکالات ترجمه داشته باشد که خود موجب پرورش توانایی‌های مترجم می‌شود. وی تأکید کرد که ویراستار متن علمی باید زیاد و متنوع بخواند و کاربرد عادی لغات را بشناسد تا بتواند کاربرد آن‌ها را در متن علمی تشخیص دهد.

آخرین سخنران هم‌اندیشی مهندس علی کافی بود. وی با اشاره به گونه‌های مختلف بیانی شامل زبان روزمره، ادبی، رسمی و علمی، مختصات زبان علم را چنین برشمرد: دلالت مستقیم معنایی، معیار بودن، چابک‌تر بودن نسبت به زبان طبیعی، موقعیت‌گریزی، استنادپذیری آسان، توالی منطقی، اصطلاحات، استفاده از ابزارهای غیرزبانی مثل نمودار، و ساختارمندی. او در ادامه، وظایف ویراستار متون علمی ترجمه‌ای را پس از بررسی کتاب اصلی و متن ترجمه، و هماهنگی با ناشر و مترجم، شامل این امور دانست: ویرایش صوری، ویرایش محتوایی یا مقابله‌ای، ویرایش زبانی فارغ از اعمال سلیقه‌های زبانی، واژه‌گزینی، تعامل با مترجم، همکاری در فرایندهای آماده‌سازی پیش از چاپ، دفاع از حقوق معنوی اثر، و بازبینی متن پس از چاپ.