گزارشی کوتاه از دورهمی عصر نردبان

ادبیات سبز از سوی کتاب‌های نردبان معرفی شد.

مراسم رونمایی از 11 عنوان رمان محیط زیستی انتشارات فنی ایران(کتاب‌های نردبان) در حالی برگزار شد که این ناشر  رسالت خود در آموزش حفط محیط زیست را به سمت آثار تألیفی برده است.

به گزارش روابط عمومی انتشارات فنی ایران (کتاب‌های نردبان)، نخستین برنامه «عصر نردبان» عصر روز چهارشنبه 11 مهر درحالی برگزار شد که در  این آیین از 11 رمان نوجوان رونمایی شد.

براین اساس«اندوه بالابان»، «یک فرار آشغالانه»، «کبوترباشی و زرافه‌های پرنده»، «سموره»، «سیمرغ پدربزرگ من بود»، «انجمن یوزهای شریف»، «شهر بدون پلاستیک»، «اشباح جنگل سوخته»، «تفنگ اهلی»، «گلوله و پلنگ»، و «مشترک مورد نظر در دسترس نمی‌باشد»، آثاری هستند  که در این مراسم به مخاطبان و منتقدان معرفی شدند.

ساب‌ژانرها تبدیل به ژانر می‌شوند.

دکتر مریم جلالی، استاد دانشگاه و منتقد در این مراسم رمان‌های نوجوان نردبان را یک ساب‌ژانر خواند و گفت:« انتشارات فنی ایران نخستین انتشاراتی است که به‌طور منسجم به این مسأله توجه کرده و این توجه سبب پدید‌ آمدن ساب‌ژانر شده است. نمی‌توانیم به طور قاطع بگوییم محیط‌زیست در ژانرهای ادبی در کجا قرار می‌گیرد اما قطعاَ این رمان‌ها یک ساب‌ژانر ایجاد کرده است.»

وی عنوان کرد:«اصل قابل تأمل در رسانه‌های کتاب، خلق اثر و ذهن شناسا (مخاطب) است. اگر چرخه خلق و ذهن شناسا به هم متصل شود، ساب‌ژانر آنقدر دوام می‌یابد که تبدیل به یک ژانر اصلی شود.»

وی به تشریح ساختار 11 عنوان رمان ذکر شده پرداخت: «این آثار غالباً مضمون‌محورند، ولی نمی‌توان گفت پی‌رنگ محوری در این آثار ضعف داشته است. مثلاَ در «گلوله و پلنگ» فضا رئال است ولی طنز حاکم بر اثر در بخش اول، جذابیت خاصی دارد. همچنین کتاب «سموره» شاید یک ماجرای تخیلی است، اما علاوه بر درک حس یک حیوان مخاطب، چیزهای دیگری هم یاد می‌گیرد. در «سیمرغ پدربزرگ من بود» فانتزی عام وجود دارد و  بینا متنیت در این داستان و استفاده از کهن‌الگوها نیز بسیار جالب است. «شهر بدون پلاستیک» نیز داستانی رقابتی بود. در «یک فرار آشغالانه» شخصیت باطری بسیار جالب بود. «کبوتر باشی و زرافه پرنده» نیز جزء معدود داستان‌های فانتزی حیوانات است و زندگی حاکم بر انسان‌ها را یک پرنده تجربه می‌کند و داستانی مدرن است. «اندوه بالابان» نیز با اینکه دانای کل دارد ولی متن دیالوگ‌محور جذابیت‌های خودش را ایجاد کرده است. در «تفنگ اهلی» نیز چندصدایی و بینامتنی دیده می‌شود.»

تولد کتاب‌های سبز

در بخشی از این مراسم سیدرضا کروبی، فریدون عموزاده ی خلیلی و کیانوش غریب پور نیز سخن گفتند.

مدیر انتشارات فنی ایران به تاریخچه  انتشار کتاب‌های سبز اشاره داشت و از تجربیاتی که انتشارات طی این سال‌ها کسب کرده است سخن گفت. به گفته‌ وی نخستین کتاب سبز در سال 74 منتشر شد و به دلیل عدم استقبال مخاطب عمومی تصمیم بر آن شد تا کتاب‌هایی برای کودکان و نوجوانان به انتشار برسد. این تصمیم بدون درنظر گرفتن بازده مالی این نوع کتاب‌ها بود و از جایی به بعد ایده‌ انتشار آثار تألیفی در حوزه محیط زیست شکل گرفت: «می‌خواستیم هر موضوعی که کودک و نوجوان اروپایی و آمریکایی در مورد محیط‌زیست می‌خواند حداقل یک جلد از آن در ایران برای کودک ایرانی وجود داشته باشد. براین اساس لیستی از کتاب‌های خارجی در این زمینه تهیه کردیم که حدود 600 عنوان کتاب شد و پروژه بلندمدتی را برنامه‌ریزی کردیم که در حال حاضر حدود 400 کتاب در این حوزه داریم، و به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم ادعا کنیم با برگزاری کارگاه‌های قصه‌نویسی می‌توانیم کارهای حرفه‌ای‌ در این زمینه ارائه دهیم و 17 جلد از این آثار که حاصل این کارگاه‌هاست به زودی منتشر می‌شود.»

کروبی با بیان اینکه تلاش شده ژانر جدیدی در ادبیات داستانی به نام ادبیات سبز از سوی انتشارات فنی ایران به جامعه معرفی شود، افزود: «اگر بتوانیم این ژانر جدید در ادبیات داستانی را ادامه دهیم می‌توانیم شرایطی فراهم کنیم که نویسندگان خوب و حرفه‌ای هم به این حوزه توجه کنند.»

نخستین برنامه «عصر نردبان» با پخش فیلم‌هایی از پرندگان منقرض شده و در حال انقراض طی سال‌های اخیر همراه بود.

کیانوش غریب‌پور که به عنوان مدیر هنری کتاب‌های نردبان هدایتگر این نشست بود،‌ حذف دغدغه‌های محیط زیستی را یک آسیب خواند و گفت: «امروزه به دلیل مشکلات مختلف از جمله دغدغه‌های اقتصادی و مسایل روزمره، طبیعت و محیط‌زیست از اولویت‌های زندگی‌مان حذف شده، ما گرفتار مسایل روزمره شده‌ایم و به محیط‌زیست و طبیعت اطرافمان بی‌توجهیم. در حال حاضر بعضی از گونه‌های جانوری به دلیل بی‌توجهی‌ها از بین رفته‌اند. اما ما متوجه نیستیم که همین‌ گونه‌های جانوری اعم از مزاحم و غیرمزاحم کمک زیادی به حیات و زندگی ما می‌کنند.»

رییس هیات مدیره انجمن تصویرگران در ادامه به رویکرد انتشارات فنی ایران درباره‌ مسایل زیست محیطی اشاره کرد و گفت: «رویکرد نردبان به محیط زیست رویکردی تزیینی نبوده و نخواهد بود.  همانطور که مطرح شد این رویکرد کاملاَ براساس احساس مسئولیت اجتماعی مدیریت مجموعه و علاقه‌ای که به موضوعات عمومی و عام‌المنفعه داشته شکل گرفته است.»

آغازگری قدم بزرگی است

فریدون عموزاده خلیلی، مدیر ادبی نشر نردبان دیگر سخنران این مراسم بود. وی گفت: «با اینکه همیشه اولین‌های واقعی، چالش‌هایی همراه خودشان دارند اما راه را برای دیگران باز می‌کنند. مانند کاری که جمالزاده در حوزه داستان انجام داد و راه را باز کرد. یا کاری که نیما یوشیج در حوزه شعر نو انجام داد. شاید امروزه شاعران بهتری از نیما داشته باشیم اما نمی‌توانیم نقش او را در آغازگری این راه انکار کنیم. ما هم اولین تیمی بودیم که در ایران رمان محیط‌زیستی نوشتیم. حتماَ این رمان‌ها قابل نقد است اما باید توجه کنیم که این کار ما هموارکننده راه و آغازگر بوده است.»

رییس هیأت مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان عنوان کرد: «معرفی این رمان‌ها در جامعه از سوی رسانه‌ها سبب می‌شود چشم جامعه و نویسندگان به نوع جدیدی از رمان باز شود. همچنین چشم مخاطب ما هم به این حوزه باز می‌شود و می‌بیند رمان‌هایی درباره طبیعت و محیط‌زیست نوشته شده و همین امر بر او تأثیر می‌گذارد. ما با این کار پهنه را بازتر می‌کنیم، نمی‌گوییم بهترین رمان‌ها را از نظر متن و تصویر منتشر کرده‌ایم اما مهمترین اهمیت این رمان‌ها آغازگری آنهاست.»