آموزش شعر به کودکان پیش دبستانی (روش های حفظ شعر + فواید)

از ابتدای به دنیا آمدن نوزاد می‌توان برای او شعر و داستان خواند. این کار باعث آرامش او می‌شود و ارتباطش با والدین را گرم‌تر و صمیمی‌تر می‌کند. خواندن شعر برای نوزاد به او در یادگیری مهارت‌های زبانی، شناختی و عاطفی کمک می‌کند.

سن آموزش شعر به کودکان بازه مشخصی ندارد اما درست از زمانی که متوجه می‌شوید کودک به شعر و آهنگ‌هایی که از محیط می‌شنود علاقه دارد و می‌تواند چند دقیقه‌ای را طول روز یک جا بنشیند و در انجام کار به خصوصی متمرکز باشد، می‌توانید آموزش شعر به او را شروع کنید. دقت داشته باشید که کودک باید بتواند و تمایل داشته باشد که جمله‌های کوتاه و کلمات ساده را با شما تمرین و تکرار کند. در غیر این صورت به او فشار نیاورید تا وقت مناسب سر برسد.

روش های کاربردی آموزش شعر به کودکان

اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ و ﻓﻀﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻌﺮﺧﻮاﻧﯽ یکی از مهم‌ترین مقدماتی است که باید برای کودکان فراهم آورید. آن‌ها ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻌﺮﺧﻮاﻧﯽ راﺣﺖ و آﺳﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ. بهتر است ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ (اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﯾﺎد) و همراه آﻫﻨﮓ ﺑﺮای ﮐﻮدﮐﺎن ﺷﻌﺮ ﺧﻮاﻧﺪ.

اﺑﺘﺪا از ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎی ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ و ساده و کوتاه اﺳﺘﻔﺎده کنید و به مرور از شعرهای دشوارتر و طولانی‌تر استفاده کنید. اگر به عنوان مربی می‌خواهید با کودکان تمرین شعر خواندن کنید توجه کنید که صدایتان ﺑﻪ همه‌ی بچه‌ها ﺑﺮﺳﺪ و مثل جلسه‌های قصه خوانی و کتاب خوانی آن‌ها شما را ببینند و صدایتان را واضح بشنوند تا بتوانند همراه شما تکرار کنند و به شعر خواندن علاقه‌مند شوند. کلمه‌های جدید و ناآشنا را پیش از خواندن شعر با کودکان تمرین کنید.

ﺷﻌﺮ ﺑﺎﯾﺪ واﺿﺢ و زﯾﺒﺎ و ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد و ﻋﻮاﻃﻒ را ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ آن‌ها ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ. مربی یا والد باید قبل از حضور کودک به شعری که می‌خواهند به او یاد بدهند تسلط کافی پیدا کند. همراه کردن شعر با موسیقی و ریتم سبب درک راحت تر و بهتر آن و در نتیجه یادگیری راحت تر آن می شود. شعرهای پندآموز و دارای قصه را می‌توان به صورت یک نمایش خلاق به اجرا درآورد تا جذابیت آن برای کودکان دوچندان شود. از روش های حفظ شعر برای کودکان استفاده از تصاویر از پیش آماده یا نقاشی کشیدن هم زمان با خواندن شعر است که کمک می‌کند کودکان راحت‌تر یک شعر را حفظ کنند.

به طور کلی ﺷﻌﺮ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درس ﯾﺎد داد. آموزش شعر به کودکان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار و ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد. هم چنین به عنوان والد یا مربی در فرایند یاد دادن شعر به کودکان باید بسیار صبور و با حوصله باشید و زمان و خلاقیت زیادی را برای همراهی با کودک صرف کنید. در این صورت علاقه و انگیزه او برای انجام این بیشتر می‌شود.

کودکان آنچه بزرگ‌ترها انجام می‌دهند را تقلید می‌کنند پس اگر می‌خواهید فرزندتان به خواندن شعر و دیگر آثار ادبی علاقه‌مند شود بهتر است گاهی اوقات را صرف خواندن شعر کنید به طوری که کودکتان صرفاً نظاره‌گر و شنونده باشد. نام شاعر را با صدای بلند به او بگویید. البته ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن ﻓﺸﺎر آورید ﮐﻪ ﻓﻮراً ﺷﻌﺮ را ﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺎزه دهید ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺗﻤﺎﯾﻞ اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻼﻗﮥ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﻌﺮ از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ.

کتاب شعر کودک

فواید و تاثیر شعر خواندن برای کودکان چیست؟

ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﮐﺎررﻓﺘﻪ در ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﭘﺮورش ذوق و ﻋﺎﻃﻔه ﮐﻮدک ﮐﻤﮏ میﮐﻨﺪ تا اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪ او ﺑﺸﻨﺎﺳﺎﻧﺪ. ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻮدک ﻧﺰدﯾﮏ و ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ. وجود مضامین مختلف در ﺷﻌﺮ ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺗﻔﮑﺮ و ﺗﺨﯿﻞ در ﮐﻮدک میﺷﻮد. ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻌﺮ باید اﺻﯿﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ارزش ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺮاي ﮐﻮدك را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻌﺮ بر اساس ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻮدک اﻣﺮوز اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد.

خواندن شعر برای کودکان باعث افزایش دایره واژگان، تقویت مهارت‌های شنیداری و گفتاری، تقویت هوش هیجانی و تقویت تمرکز می‌شود. علاوه بر این، کودکان با خواندن و یادگیری شعر تصویرسازی‌های ذهنی انجام می‌دهند و خلاقیتشان پرورش می‌یابد. حفظ کردن شعر توسط کودکان باعث افزایش قدرت حافظه و یادگیری آن‌ها می‌شود که این موضوع به خودی خود تأثیر مثبتی بر زندگی تحصیلی و کاری او در آینده دارد.

معیارهایی برای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻌﺮ کودک

• ﺷﻌﺮ ﮐﻮدک ﺑﺎﯾﺪ دارای وزن و ﻧﻈﻢ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻨﺼﺮ ﺟﺬاب ﺗﮑﺮار، ﺑﻪ ﮐﻮدک ﮐﻤﮏ می‌کند ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ آن را ﻓﺮا ﺑﮕﯿﺮد و در ﺧﻮاﻧﺪن آن ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﺪ. آﻫﻨﮓ ﺷﻌﺮ (وزن) ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و وﺳﯿﻠﻪای ﺑﺮای ﺑﻬﺘﺮ ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ آن ﺷﻮد.
• ﻣﻀﻤﻮن ﺷﻌﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺳﻨﯽ ﻣﺨﺎﻃﺐ و در ﺣﺪ درک و ﻓﻬﻢ ﮐﻮدک ﺧﺮدﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ (ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه و دغدغه‌های او)، مثلا شعر برای کودکان 4 ساله و کوچک‌تر باید کوتاه و ﺳﺎده و دارای ﻋﻨﺼﺮ ﺗﮑﺮار ﺑﺎﺷﺪ. هم چنین زﯾﺒﺎ، اﺣﺴﺎس ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ، دارای آﻫﻨﮓ و رﯾﺘﻢ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ تا ﺷﻨﯿﺪن آن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ بر ﮐﻮدک ﺑﮕﺬارد و ﺣﺲ ﻣﻮﺳﯿﻘﯿﺎﯾﯽ را در او ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد.
• اﻧﻮاع ﺷﻌﺮ (خنده‌دار، داﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و…) ﺑﺮای ﮐﻮدک ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد. ﻃﻮل ﺷﻌﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﮐﻮدک ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ آن را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرد.
• واژهﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ درک و درﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮای ﮐﻮدک داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ ﻟﻐﺎت او ﻏﻨﯽ ﺷﻮد و حس کنجکاوی‌اش را ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد. ﺷﻌﺮ ﮐﻮدک ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ درباره‌ی ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

نمونه یک شعر زیبا که می توانید برای كودكتان بخوانيد و از او بخواهید همراه با دست زدن با شما تكرار كند:

خوشحال و شاد و خندانم

قدر دنیا رو میدانم

خنده کنم من، دست بزنم من، پا بکوبم من، جوانم

در دلم غمی ندارم، زیرا هست سلامت جانم

عمر ما کوتاست، چون گل صحراست ، پس بیایید شادی کنیم

بیاید با هم بخوانیم، ترانه‌ی جوانی را

عمر ما کوتاست چون گل صحراست، پس بیایید شادی کنیم

گل بریزم من از توی دامن، بر روی خرمن، شادانم